Vergeten en herinneren met je hart

2 september 2019

Verlies, rouw en een persoonlijke ervaring met dementie.

Vergeten
Het is een prachtige, zonnige zomerdag. Ik ben bij een bloemist om een bloemetje te kopen voor onze voormalige oppas die inmiddels ruim zeventig is. Onlangs is haar zoon, net voor zijn vijftigste verjaardag, overleden. Zij is, ondanks dat ze veel verlies en verdriet in haar leven heeft gekend, een bruisende en levenslustige vrouw. Dat ze ook nog dit verlies mee moet maken is echter onbegrijpelijk en ik wil haar graag laten weten dat we aan haar denken en met haar meeleven.

Bij de bloemist staan schattige vaasjes van gekleurd glas met mooie, kleine zomers boeketjes; zo eentje wordt het. Tijdens het inpakken maak ik een praatje met de bloemist over het mooie weer. Hij vertelt dat hij de bestellingen doet voor de zaak en met dit heerlijke weer zo lang mogelijk wegblijft. Zijn vrouw en dochter die ook in de winkel staan, luisteren geamuseerd mee. Ik geef de bloemist groot gelijk, en zeg dat we nog maar zoveel mogelijk moeten genieten van het zonnetje.

“Ja, tot we er niet meer zijn en we na een jaartje door iedereen vergeten zijn.” zegt de bloemist  plotsklaps somber. Ik zeg dat een jaartje me wel erg snel lijkt, waarop hij relativerend opmerkt dat dit natuurlijk niet geldt voor familie en naaste vrienden maar dat je verder toch echt snel vergeten bent. Ik ben even stil door deze stellige bewering en besluit dan te vertellen dat dit boeketje is bedoeld  voor onze vroegere oppas die net haar zoon verloren heeft.

“Wij zijn ook onze zoon verloren.” vertelt de bloemist. En hij doet zijn verhaal over hoe ze dertien jaar geleden, tijdens een vakantie in Australië, het verschrikkelijke nieuws kregen dat hun zoon, die toen nog maar zevenentwintig was, door een eenzijdig auto ongeluk om het leven was gekomen. Nog elke dag denken ze aan hun zoon; hem zullen ze zeker nooit vergeten.......
Nadat ik heb afgerekend zeg ik, een beetje onbeholpen, dat de mooie bloemetjes ook ter nagedachtenis zijn aan hun zoon. En als ik de winkel uitloop roept de bloemist me nog na: “wens haar sterkte!”

Herinneren met je hart
Peinzend over onze angst om te vergeten en vergeten te worden, denk ik terug aan mijn 'beppe' (oma). Het is inmiddels ook alweer zo'n tien jaar geleden dat zij is gestorven. De laatste jaren van haar leven gleed ze weg in vergetelheid; langzaamaan dementeerde ze en op het laatst vergat ze vrijwel direct wat je haar vertelde. Toch vond ik het nog altijd fijn om bij haar te zijn, ook al kwam dat er te weinig van....

De laatste keer dat ik haar heb gezien zal me altijd bij blijven. In eerste instantie wist ze niet wie ik was maar in de loop van het bezoek begon ze me te herkennen. Terwijl ze vroeger honderduit kon kletsen en veel grapjes maakte was ze nu stilletjes. En zo zaten we voornamelijk zwijgend, maar voor mijn gevoel verbonden, bij elkaar. Toen ik na een poosje weer weg wilde gaan en haar een knuffel gaf zei ze ineens: “ik zal niet vergeten dat je bij me bent geweest.” Met tranen in mijn ogen liep ik weg. Ik wist dat ze mijn bezoekje waarschijnlijk nu alweer vergeten was, maar ik realiseerde me dat het tóch waar was wat ze zei. Want ik voelde dat ze mijn bezoekje, en ook mijn liefde voor haar, in haar hart inderdaad nooit zou vergeten en andersom ik ook niet.

Column: Iepie Kroese

Leestip: “Mijn moeder en ik” 2017, Iepie Kroese

In dit boekje beschrijft Iepie Kroese hoe ze, met vallen en opstaan, leert omgaan met het verlies van haar moeder. Op rake en toegankelijke wijze, verwoordt ze de worstelingen die een rouwproces met zich mee kan brengen. Het overlijden van haar moeder was een katalysator om op zoek te gaan naar antwoorden op diepere levensvragen. Dit maakt het boekje tot een verslag van een zoektocht op het gebied van leven en dood, liefde en verdriet, zoeken en hervinden. Een zoektocht die in essentie universeel en van alle tijden is.