Prof. dr. Cindy Veenhof is hoogleraar Gezondheidswetenschappen, in het bijzonder Fysiotherapiewetenschappen, aan de faculteit Geneeskunde van de Universiteit Utrecht. Haar oratie is getiteld: 'Patiënt brengt fysiotherapeut in beweging'.
De maatschappij verandert en zo ook de patiënten. Patiënten/cliënten zullen in de toekomst steeds meer verantwoordelijkheid voor zichzelf nemen, eigen keuzes willen maken en zelf grip willen houden op hun leven, gezondheid en zorg. Binnen de zorg komt de patiënt steeds meer centraal te staan. Het ondersteunen van zelfredzaamheid speelt daarin een belangrijke, zelfs cruciale rol. De verwachting is dan ook dat zorgprofessionals minder zorgtaken zullen uitvoeren maar hun patiënten ondersteunen en coachen bij het omgaan met hun ziekte en bij het organiseren van hun zorg. Ook fysiotherapeuten zullen meer coachend optreden en hun zorg meer afstemmen op de zorgvragen van de patiënten op het terrein van de fysieke zelfredzaamheid.
Aan de hand van twee speerpunten van haar leerstoel schetste Cindy Veenhof in haar rede welke kanten de fysiotherapeuten naar haar mening op moet bewegen om aan te sluiten bij de behoeftes van de patiënten in de toekomst. Dit zijn: Integratie van eHealth in de fysiotherapie en Fysieke zelfredzaamheid rond ziekenhuisopname.
Ondersteuning of coaching van de fysiotherapeuten moet niet alleen qua inhoud en vorm van de interventie afgestemd worden op de mate van klachten en de doelen van de patiënten maar ook op de mate van zelfregie, zelfredzaamheid en wensen van de patiënten. Zo zullen niet alle patiënten behoefte hebben aan een serie face-to-face behandelingen bij de fysiotherapeut maar wil een, in de toekomst naar verwachting groeiend, aantal patiënten thuis een deel van de behandeling uitvoeren op een tijdstip dat zij dat zelf willen. eHealth kan daarbij de patiënten goed ondersteunen. Binnen de leerstoel Fysiotherapiewetenschap wordt onderzoek gedaan naar de effecten en bruikbaarheid van eHealth, zowel aanvullend aan de fysiotherapie als ter substitutie van (een deel van) de fysiotherapeutische behandelingen. Het doel is om tot een breed palet aan interventies te komen waarmee de patiënten door de fysiotherapeuten ondersteund kunnen worden. Voorwaarde voor gebruik van dergelijke interventies in de praktijk is dat de financiering anders gestructureerd wordt.
Een ziekenhuisopname is een major life event voor vele patiënten. Het kan leiden tot een afname in de mobiliteit en het fysiek functioneren, wat vervolgens onder andere een verminderde zelfredzaamheid en participatie tot gevolg heeft. Als vanuit de behoeftes van de patiënt wordt geredeneerd, is zijn wens over het algemeen dat hij zo snel mogelijk weer naar huis kan. Voorwaarde daarbij is dat de fysieke zelfredzaamheid in de periode dat iemand in het ziekenhuis verblijft niet dusdanig verslechtert dat zelfstandig thuis wonen niet direct mogelijk is. Het is voor de zorgverleners dan ook een uitdaging om de patiënten hierin optimaal te ondersteunen. Allereerst door het fysiek functioneren meer centraal te stellen in de hele zorgketen, zowel bij de patiënten zelf als bij alle betrokken zorgverleners. Passend bij de nieuwe definitie van gezondheid moet vooral centraal staan wat de patiënt zelf nog kan doen en moet deze zelfredzaamheid gestimuleerd worden, ondanks de pijn en vermoeidheid die een patiënt ervaart. Fysiotherapeuten hebben hierbij vooral een coachende rol. Aansluitend moet het functionele herstel in het ziekenhuis geoptimaliseerd worden. Daarnaast is het voor bepaalde groepen patiënten die operaties ondergaan ook belangrijk dat patiënten fysiek zo sterk mogelijk het ziekenhuis inkomen.
Binnen de leerstoel Fysiotherapiewetenschap staat dit thema centraal. In het najaar 2015 is gestart met het project UMC Utrecht in Beweging, wat tot doel heeft om in een periode van vijf jaar de fysieke fitheid en het fysieke functioneren van patiënten in de hele zorgketen meer voor het voetlicht te brengen en in het verlengde daarvan het bewegen en trainen als onderdeel van de zorg te integreren, zowel in de periode voor, tijdens als na opname. Hiertoe worden interventies gedaan op het niveau van patiënten, zorgverleners, technologie en omgeving. Om deze cultuuromslag in het ziekenhuis te realiseren dienen fysiotherapeuten proactief te zijn en hun expertise te profileren. Ze moeten hun expertise en de effecten van hun zorg zichtbaar maken en samenwerken met zorgverleners in de hele zorgketen, zowel in het ziekenhuis als in de eerstelijn.
Naast het verzamelen van kennis op deze thema’s staat het verspreiden ofwel implementeren van deze kennis centraal. Op deze manier kunnen de fysiotherapeuten worden voorbereidt op en klaargemaakt voor de geschetste veranderingen. In de rede bespreekt Veenhof hoe zij wetenschap vanuit de praktijk uitvoert en het onderwijs wil gebruiken en verbeteren om de kennis te verspreiden.
Meer weten over dit thema? Prof. dr. Cindy Veenhof is gastspreker op het congres bewegen en activeren in de ouderenzorg.
