Een acute verandering van de zorgvraag doet vaak een groot appèl op het professionele en informele netwerk rond de cliënt met dementie. Het komt veel voor dat een probleemsituatie langere tijd sluimert en plotseling dusdanig escaleert dat er een acute situatie ontstaat. Hoe kan je als netwerk inspelen op dergelijke situaties? Niet alleen een goede afstemming tussen de betrokken wijkverpleegkundige, casemanager, huisarts/POH-er, cliënt en familie is essentieel. Ook is het belangrijk in een vroegtijdig stadium de procedures, het zorgproces en mogelijke complicaties met de cliënt en zijn naasten te bespreken. Een sessie over hoe een netwerk in de wijk kan worden toegerust op een acute zorgvraag bij cliënten met dementie.

Corrie Jongsma, kaderhuisarts Drachten en Jos Geerdink, casemanager Tinz

Als een cliënt net de diagnose dementie heeft gekregen, is het praten over het verdere ziekteproces en mogelijke complicaties vaak erg lastig. Door emotie of wellicht een taboe blijft dit veelal onbespreekbaar. Maar als de ziekte voortschrijdt is er meestal geen gelegenheid meer te praten en te beslissen over belangrijke en gevoelige kwesties. Onnodige (acute) opnames in een ziekenhuis kunnen voorkomen worden door alle scenario's vroegtijdig te bespreken. Hier ligt een belangrijke rol voor wijkverpleegkundigen, casemanagers en huisartsen. Hoe en wanneer bespreek je deze onderwerpen met de (vaak wilsonbekwame) cliënt en zijn betrokkenen?

Carolien van Leussen, docent verpleegkunde en lid kenniskring Palliatieve Zorg, Ethiek en Communicatie Hogeschool Windesheim

Wat als acute zorgverlening thuis niet mogelijk is? Dan is een kortdurende opname in een verpleeghuis een mogelijk alternatief voor een ziekenhuisopname. Voor dit eerstelijns verblijf heeft de staatsecretaris recentelijk 20 miljoen euro extra gereserveerd. Hoe gaat een dergelijke tijdelijke opname in zijn werk en hoe wordt deze gefinancierd? Is de huisarts of de specialist ouderengeneeskunde eindverantwoordelijk en hoe wordt de continuïteit in de zorg geregeld? Deze en andere vragen komen tijdens deze inspiratiesessie aan de orde.

Annika Keet, beleidsmedewerker Verenso en
Jacqueline de Groot, specialist ouderengeneeskunde

Hoe communiceer je met een patiënt met dementie en zijn familie in het ziekenhuis? Dit vraagt in veel gevallen een andere benadering, zeker als de patiënt (deels) wils- en oordeelsonbekwaam is. Informatievoorziening, vroegtijdige zorgplanning en het maken van praktische afspraken vragen extra aandacht. Als de patiënt op de spoedeisende hulp terecht komt en er snel ingrijpende beslissingen gemaakt moeten worden, is goede communicatie essentieel. Tijdens deze workshop worden ook de ethische dilemma's belicht.

Prof.dr. Marian Verkerk, hoogleraar zorgethiek Faculteit Medische Wetenschappen UMCG en een zorgprofessional

Een acute opname in het ziekenhuis is een risicovol moment voor patiënten met dementie. Complicaties kunnen worden voorkomen door betere communicatie en informatieoverdracht. In het project Code Z wordt een nieuwe samenwerkingsstructuur onderzocht, met als doel de continuïteit van zorg rondom opname in en ontslag uit het ziekenhuis te verbeteren. Speciale aandacht gaat uit naar de afstemming tussen de familie, casemanager en de zorgverleners in het ziekenhuis. Zo kan de casemanager ondersteunen bij problemen rond gedragsverandering bij zijn/haar cliënt. Of de transferverpleegkundige informeren over de thuissituatie om het ontslag uit het ziekenhuis beter te laten verlopen. Een inspiratiesessie over de eerste leerpunten uit dit nog lopende onderzoeksproject.

Truus Leinders, projectleider project Code Z Stichting Transmurale Zorg Den Haag e.o. en een (transfer)verpleegkundige en
Ineke Huitema, casemanager dementie Verpleeghuis Houtwijk

Complicaties als een delier of valgevaar zijn in het ziekenhuis soms reden om over te gaan tot vrijheidsbeperkende maatregelen als vastbinden of het geven van sederende medicatie. Dit kan anders! Welke vaardigheden heb je als professional in het ziekenhuis nodig om met dementie om te gaan? En hoe kan je de familie betrekken om onrust bij de patiënt te voorkomen? En mocht je niet ontkomen aan een vrijheidsbeperking, wat zijn dan de alternatieven? Deze sessie geeft je handvatten om hier verantwoorde keuzes in te maken.

John van Burink, verpleegkundig specialist consultatieve ouderengeneeskunde en consultatieve psychiatrie Medisch Centrum Haaglanden

Het ziekenhuis is een relatief onveilige omgeving voor ouderen met dementie. Complicaties als een verhoogde kans op vallen, ondervoeding, acute verwardheid (delier) of een infectie liggen op de loer. De conditie waarin de patiënt het ziekenhuis verlaat is voor een groot deel afhankelijk van de kwaliteit van de ziekenhuiszorg. Hier ligt een belangrijke rol voor de verpleegkundigen. Tijdens deze workshop wordt ingegaan op de belangrijkste complicaties bij deze doelgroep en hoe je hier als zorgverlener op in kunt spelen.

Freek Gilissen, verpleegkundig consulent dementie VUmc Alzheimercentrum

Ontslag uit het ziekenhuis vraagt een goede nazorg en begeleiding thuis,zeker voor ouderen met dementie. De Transmurale Zorgbrug leidt tot een veiliger ontslag met minder sterfte door aandacht voor geheugen, geriatrische problematiek en begeleiding van de mantelzorger. Hiertoe wordt al tijdens de opname een risicoprofiel en begeleidingsplan gemaakt. Daarbij wordt ook actief de wijkverpleegkundige betrokken, die zo mogelijk zijn/haar cliënt al in het ziekenhuis bezoekt om de overgang naar thuis zo optimaal te laten verlopen. In deze sessie delen een onderzoeker uit het ziekenhuis en een wijkverpleegkundige hun (praktijk)ervaringen aan de hand van casuïstiek gericht op cliënten met dementie.

Dian Paasman, beleidsadviseur ouderengeneeskunde Isala en
Ryanne Coenrades, wijkverpleegkundige Buurtzorg

De diagnose, behandeling en het inspelen op acute zorgvragen bij ouderen met dementie in het ziekenhuis vragen een andere aanpak dan de reguliere zorg voor ouderen. Ziekenhuizen zijn nog te veel gefocust op herstel van een aandoening in plaats van een bredere kijk op functiebehoud en kwaliteit van leven bij patiënten met een acute zorgvraag en dementie. Wat is er, naast aanpassingen van omgevingsfactoren nodig om tot een dementievriendelijk ziekenhuis te komen?

Wilma Knol, klinisch geriater UMC Utrecht en
Marcel Weterman, verpleegkundig specialist, UMC Utrecht