Steeds meer gemeenten in Nederland, maar ook in het buitenland, zetten in op een meer dementievriendelijke samenleving. Dat is een continu proces. Wat maakt een gemeente eigenlijk dementievriendelijk? Hoe zorgen we dat de mensen met dementie en hun mantelzorger het verschil merken? Wat zijn leuke nieuwe initiatieven? Over dit soort onderwerpen gaat u tijdens deze inspiratiesessie met elkaar in gesprek. Een Nederlandse en een Vlaamse expert gaan hun ervaringen en ideeën tussen Nederland en Vlaanderen uitwisselen.

Jasper Kimenai, medewerker Belangenbehartiging en Zorgvernieuwing Alzheimer Nederland en
Veerle Baert, beleidsmedewerkster Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten en auteur Handleiding dementievriendelijke gemeente

Bijna alle gemeenten in Nederland zijn bezig met de inrichting van sociale wijkteams. Maar hoe verhouden sociale wijkteams zich tot casemanagement dementie? Hoe kunnen taken en verantwoordelijkheden slim worden verdeeld en hoe hebben mensen met dementie in de wijk hier optimaal baat bij? In Friesland is men hiermee aan het experimenteren. Zij nemen u graag mee in hun ervaringen en discussies.

Sible Muizelaar, maatschappelijk werker en casemanager dementie Tinz
Carla Swart, teamleider sociaal wijkteam Balk gemeente Friese Meren

Gemeenten zijn verantwoordelijk om vanuit de Wmo (dag)activiteiten aan te bieden aan een groeiende groep mensen met dementie. Veel gemeenten hebben gekozen voor een algemene aanbestedingsvorm, terwijl juist maatwerk gewenst is met oog voor de zelfredzaamheid en het versterken van het eigen netwerk. Eigen regie kan worden versterkt door burgers zelf verantwoordelijk te maken voor de inkoop van activiteiten. Wat vraagt dit van alle betrokkenen? Een inspiratiesessie onder leiding van een succesvolle aanbieder van individueel afgestemde dagactiviteiten.

Hans Hendriks, programmamanager Cliënt in Regie Archipel Zorggroep

Is het mogelijk om kwetsbare mensen met dementie, verstandelijke beperking of psychiatrische problematiek gezamenlijk aan dagbestedingsactiviteiten te laten deelnemen? Op de Welkomboerderijen in Terneuzen gebeurt dit met succes. Diversiteit biedt kansen en mogelijkheden voor mensen om nieuwe sociale contacten op te doen en te werken aan praktische en sociale vaardigheden. Wat kunnen we leren van dit goede voorbeeld en hoe kunnen wij de ervaringen vertalen naar de eigen praktijk? Een inspiratiesessie over dagbesteding voor gemengde doelgroepen.

Sofie Maeyens, agogisch medewerker Welkomboerderijen aan-Z en
Jan van Os, zorgverlener Theetuin Koewacht

Mensen met dementie hebben nog vele talenten. In de projecten van DemenTalent wordt gekeken naar hoe deze talenten, in de vorm van vrijwilligerswerk, ingezet kunnen worden in de maatschappij. Welke vrijwilligersfuncties kunnen mensen met dementie doen? Welke randvoorwaarden moeten geregeld worden? Er zijn veel meer mogelijkheden dan op het eerste gezicht gedacht, zowel collectief als individueel. Met creatieve werkvormen gaan we op zoek naar de kansen en mogelijkheden. Hoe blijft iemand met dementie maatschappelijk relevant actief?

Daphne Mensink, projectleidster DemenTalent DAZ i.s.m.
Leen Sneeuw en Joop Papare vrijwilligers DemenTalent Apeldoorn

Mensen met dementie neigen zich terug te trekken. Eenzaamheid en inactiviteit liggen op de loer. In Den Haag en Utrecht wordt succesvol gewerkt met buddy’s. Eén op één ondersteuning door een professioneel getrainde vrijwilliger. Hoe kom je in contact met geschikte vrijwilligers? Is kennis over dementie vereist? Hoe doorbreek je de vraagverlegenheid bij de cliënt? In deze inspiratiesessie een zoektocht naar de succes- en faalfactoren bij de inzet van een maatje voor mensen met dementie.

Ginou Gerards, projectleider Buddyzorg Dementie en
Angelique Heerdink, projectleider Handjehelpen

Koken en eten zijn belangrijke momenten op de dag. Veel thuiswonende mensen met dementie koken minder en eten slechter. Hoe is dat te doorbreken? Wat zijn alternatieven voor tafeltje-dekje, die ook eenzaamheid kunnen voorkomen? Wat is het belang van zelf koken en daarna gezellig en lekker eten? Hoe is het sociale netwerk hierbij beter in te zetten? Een gezamenlijke zoektocht in deze sessie, waarbij het koken zelf uiteraard niet zal ontbreken.

Lisette Bossert, chef-kok en eigenaar bureau Bossert Kookwerken en Ruud Dirkse, directeur zorginnovatiebureau DAZ

Bij thuiswonende mensen met dementie doen zich dikwijls crisissituaties voor, doordat de fysieke of psychische situatie plotseling achteruit gaat en bijbehorend (probleem)gedrag optreedt. Wat doe je in een crisissituatie? Hoe voorkom je verdere escalatie en onnodige (permanente) opname? En hoe betrek je de mantelzorgers hierbij? Aan de hand van de ervaringen van een extramuraal consulententeam leer je verantwoord om te gaan met deze soms complexe situaties.

Rob Winkens, geriatrieverpleegkundige Stichting Cicero Zorggroep

Voor een deel van de thuiswonenden met dementie is in de loop van het ziekteproces verhuizing naar een verpleeghuis onvermijdelijk. In de huidige situatie gaat bij de overdracht van extramuraal naar intramuraal veel kennis en ervaring verloren. Hoe is dit te voorkomen? Hoe zorgen we dat deze kennis en ervaring optimaal 'mee gaat' naar het verpleeghuis? Hoe kunnen bestaande patronen doorbroken worden? Een gezamenlijke creatieve zoektocht naar de 'warme overdracht' in deze sessie. Vanuit BrabantZorg worden enkele praktijkvoorbeelden ingebracht, zoals verzorgenden die voor inhuizing op huisbezoek gaan.

Ruud Dirkse, directeur zorginnovatiebureau DAZ en
Lo van Loenen Martinet manager locatiegroep Oss West Meegen van BrabantZorg

Het verblijf bij een behandeling in een ziekenhuis is steeds korter, ook voor mensen met dementie. Goede begeleiding van en naar de thuissituatie bij een opname is van groot belang. Momenteel wordt vaak 50% van de afgesproken interventies rond opnames niet uitgevoerd. Dit vraagt om transmuraal casemanagement van deskundigen, die onderdeel zijn van vaste en op elkaar ingespeelde teams. Waarom is dat zo belangrijk en hoe krijgen we dat voor elkaar?

Ton Bakker, psychogeriater en lector Functiebehoud bij Ouderen in Levensloopperspectief Hogeschool Rotterdam en
Anita Stuurman, casemanager dementie De Zellingen

Steeds meer mensen met dementie blijven langer thuis wonen, waardoor de zorgvraag complexer wordt. Naast de ondersteuning door een huisarts zal steeds meer gespecialiseerde zorg nodig zijn om mensen in de thuissituatie te ondersteunen. Hoe kan de expertise, die nu vooral intramuraal beschikbaar is, in de eerstelijnszorg worden ingezet? Wat vraagt dit in de afstemming met de huisarts en de overige betrokkenen? Een inspiratiesessie over nut en noodzaak van goede ondersteuning bij complexe dementiezorg thuis en welke uitdagingen er zijn.

Harry Vahrmeyer, specialist ouderengeneeskunde en directeur Behandeling & Revalidatie Sint Jacob en
Hans Belou, fysiotherapeut fysiotherapiepraktijk In Beweging

De diagnose dementie wordt meestal gesteld in een Alzheimercentrum, geheugenpoli of bij een GGZ-instelling. Tegenwoordig komen de specialist ouderengeneeskunde en de huisarts/praktijkondersteuner steeds vaker in beeld als het gaat om screenen en het stellen van de diagnose. Zij gaan daarvoor ook op huisbezoek. Hoe krijg je, in het kader van de module Zorg voor Kwetsbare Ouderen, mensen met een verhoogd risico op dementie in beeld? Hoe kom je vervolgens tot een goede diagnosestelling? Wat zijn de voorwaarden en voor- en nadelen om de diagnostiek van dementie in de thuissituatie te doen?

Nieske Heerema, specialist Ouderengeneeskunde Rivas en
Gerda Swart, praktijkondersteuner huisartsenpraktijk Richter Werkendam

Zorg in de laatste levensfase voor ouderen met dementie thuis vraagt extra aandacht en expertise. Het is van groot belang om vroegtijdig de wensen met alle betrokken partijen af te stemmen en daarbij een inschatting te maken van de mogelijkheden en belemmeringen. Voor expertise op specifieke palliatieve zorg werken casemanagers dementie samen met de keten palliatieve zorg. Welke zorg en ondersteuning is essentieel in de laatste fase? Aan de hand van diverse casuïstiek leer je hoe palliatieve expertise hierin kan ondersteunen.

Lisette Dickhoff, ketenregisseur dementie Noord-Limburg en
Marian Kessels, coördinator Netwerk Palliatieve Zorg Noord-Limburg

Mensen met dementie krijgen een intensiever gevoels- en emotieleven. Hierdoor doen zij meer op intuïtie. Dat geldt voor hun gedrag, voor de manier waarop zij dagelijkse handelingen verrichten en hoe zij zich door een ruimte begeven. Waardoor neemt het gevoelsleven toe? Wat betekent dit voor de omgang met mensen met dementie? Hoe kunnen mantelzorgers en verzorgenden in de thuissituatie op een positieve manier inspelen op het toegenomen emotieleven?

Lenie Vermeer, GZ-psycholoog Lelie Zorggroep

Dementie is een complex ziektebeeld met een grote impact op het dagelijks leven voor de persoon zelf èn voor de naasten. Dementie gaat gepaard met vele verliezen en vraagt een voortdurend aanpassen aan steeds veranderende situaties. Toch worden deze rouwprocessen niet altijd als zodanig herkend. Hoe kun je als professional cliënten en mantelzorgers in hun rouwverwerking begeleiden? Dat leer je tijdens deze workshop aan de hand van het verhaal van een mantelzorger.

Margot van Acker, teammanager ontmoetingscentra Zorgcentra Pieter van Foreest en Marianne Hoogervorst, mantelzorger

Op het moment dat dementie zich aandient in een familie, ontstaan helaas soms spanningen tussen de persoon met dementie en mantelzorgers, maar ook tussen mantelzorgers onderling. In het ontmoetingscentrum in Diemen is ervaring opgedaan met gerichte coaching en trainingen, waardoor spanningen voorkomen worden en conflicten de-escaleren. De projectleidster deelt graag haar ervaringen. 

Anne Kraaikamp, cultureel
antropoloog en coördinator Ontmoetingscentrum Dementie Diemen

Wantrouwen en onterechte verwijten komen in de thuiszorg voor kwetsbare mensen veel voor. Soms word je niet eens binnengelaten. Of gaat het andersom en wil de geagiteerde oudere je niet laten gaan. Ook onzekerheid en achterdocht komt, zeker in de begin van het dementieproces, bij veel mensen voor. In deze workshop leert u hoe hiermee om te gaan.

Ronald Geelen, psycholoog Thebe en auteur van meerdere boeken over gedrag bij dementie en Marieke Lips psychologe bij De Zorgboog

De juiste communicatie, het aanspreken van het lerend vermogen en de kunst van het verleiden. Daar draait het om bij het activeren van mensen met dementie. Hoe doorbreek je het gevoel van onveiligheid, faalangst en verveling en ga je om met het gebrek aan initiatief van mensen met dementie? Hoe krijg je mensen zover dat ze huishoudelijke klusjes uitvoeren, zichzelf wassen of contact leggen? Een creatieve en soms onorthodoxe aanpak kan heel verfrissend werken. In deze workshop ga je aan de slag met casuïstiek en krijg je feedback van een zeer ervaren begeleider.

Lenie Vermeer, GZ-psycholoog Lelie Zorggroep

De groep thuiswonende mensen met dementie wordt steeds groter. Door overheidsmaatregelen blijven ook mensen met een ‘zwaarder’ ziektebeeld langer thuis. Boosheid en agressie in de thuissituatie zal een toenemend probleem zijn. Hoe is daar op een goede manier mee om te gaan? Hoe kun je problemen voorkomen? Welke interventies kun je als professional toepassen? Hoe vul je je rol als begeleider van de familie goed in?

Ronald Geelen, psycholoog Thebe en auteur van meerdere boeken over gedrag bij dementie

Mensen met dementie raken in toenemende mate de regie over hun leven kwijt. Toch zijn er wel nuances in de mate van het verlies van zelfredzaamheid en in de manier waarop de cliënt en zijn mantelzorgers hiermee omgaan. Er zijn drie type zorgrelaties te onderscheiden; ‘eigen regie behouden’, ‘regie overgeven met passief verzet’ en ‘regie toevertrouwen aan de mantelzorger’. Deze driedeling kan ondersteuning bieden in de dagelijkse zorg. Tijdens deze workshop leer je hoe je de cliënt kunt ondersteunen een balans te vinden tussen het behoud en verlies van zelfregie.

Jacomine de Lange, lector Transities in Zorg Hogeschool Rotterdam en
Anita Stuurman, casemanager dementie De Zellingen

Zelfredzaamheid en autonomie zijn belangrijk voor het gevoel van eigenwaarde van mensen met dementie. Hoe kun je aansluiten bij iemands eigen levensstijl en gewoonten? In deze sessie staat de manier centraal waarop autonomie en de zelfredzaamheid van mensen met dementie kan worden bevorderd in het dagelijks leven en bij betekenisvolle activiteiten. Ook wordt gekeken hoe het lerend vermogen van de cliënt daarbij kan worden ingezet.

Dr. Maud Graff, universitair docent en senioronderzoeker ergotherapie, afdeling Revalidatie & IQ Healthcare-Alzheimercentrum, UMC St. Radboud Nijmegen en
Tirza van Elk, trainster en ergotherapeut Spaarne Gasthuis

Van zelfredzaamheid naar samenredzaamheid. Als de diagnose dementie gesteld is, rijzen er veel vragen. Hoe nu verder? Wat is er nodig aan zorg en ondersteuning? Zoeken naar oplossingen binnen het eigen netwerk vraagt een coachende rol van de betrokken professionals. De inzet van een Eigen Kracht-conferentie kan uitkomst bieden. Mensen maken, onder eigen regie, samen met familie en vrienden een plan voor de gewenste ondersteuning en begeleiding. In deze sessie is aandacht voor de rol van de zorgprofessional en de meerwaarde van een Eigen Kracht-conferentie. Een mantelzorger deelt haar ervaring van een Eigen Kracht-conferentie voor haar partner met dementie.

Monieke Bennink, coördinator en trainer Eigen Kracht Centrale en een mantelzorger

Er wordt een steeds groter beroep gedaan op mantelzorgers. Wat kunnen we leren uit onderzoeken naar de belasting van mantelzorgers voor mensen met dementie? Wat moet er veranderen om te zorgen dat mantelzorgers het langer volhouden en dat opname zo lang mogelijk kan worden uitgesteld? Henk Kraijo promoveerde op 13 maart 2015 op de volhoudstijd van mantelzorgers bij dementie. En hoe doorbreken we dat mantelzorgers laat of zelfs niet op zoek gaan naar goede ondersteuning en begeleiding, zowel van zorgverleners als van hun informele netwerk?

Wendy Werkman, medewerker Belangenbehartiging en Zorgvernieuwing Alzheimer Nederland en 
Henk Kraijo, onderzoeker volhoudstijd mantelzorgers bij dementie en voorzitter Wmo Adviesraad Deventer

Moderne (communicatie)hulpmiddelen kunnen een ondersteunende rol spelen bij het langer thuis wonen met dementie. Wat zijn de wensen van mensen met dementie en hun mantelzorgers en welke hulpmiddelen kunnen hierbij aansluiten? In een korte brainstorm formuleren wij een top 5 wensenlijst. Deze top 5 wordt gekoppeld aan het huidige marktaanbod, zodat er een overzicht ontstaat van wat er al is en wat er nog ontwikkeld zou moeten worden. Een interactieve brainstorm over de meerwaarde van technologische hulpmiddelen gekoppeld aan veel praktische voorbeelden.

Yvonne Schikhof, hoofddocent Instituut voor Gezondheidszorg en Kenniscentrum Zorginnovatie Hogeschool Rotterdam

70% van de mensen met dementie woont thuis. Nu verzorgingshuizen de deuren sluiten, komt de veilige woonvorm tussen thuis en verpleeghuis te vervallen. Er blijft echter een sterke behoefte aan beschermde woonvormen. Wat zijn de wensen van de bewoners met dementie? En welke rol kunnen zorgorganisaties en andere partijen spelen? U maakt kennis met bestaande voorbeelden en gaat aan de hand van filmmateriaal actief brainstormen over nieuwe woonvormen voor mensen met dementie.

Yvonne Witter, adviseurs Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg en
Monique Wijnties

In Apeldoorn bestaat sinds enkele jaren het Geheugensteunpunt; een laagdrempelige voorziening waar zowel mantelzorgers als mensen met dementie zonder indicatie welkom zijn. Er wordt nauw samengewerkt met de casemanagers en organisaties op het gebied van zorg, wonen en welzijn. Bij Het Geheugensteunpunt kan men terecht voor informatie, persoonlijk advies en doorverwijzing, maar ook voor het ontmoeten van lotgenoten. Op basis van de positieve ervaringen worden elders ook Geheugensteunpunten gestart. In deze sessie leert u van de ervaringen in Apeldoorn en de verdere uitrol van dit initiatief.

Philo Vierbergen, coördinator geheugensteunpunt Apeldoorn en
Minie Walma-Schreur, voorzitter afdeling Oost Veluwe van Alzheimer Nederland

Uit steeds meer onderzoeken blijkt de enorme toegevoegde waarde van bewegen voor mensen met dementie. Niet alleen op het lichamelijk functioneren, maar ook op het sociaal functioneren en op de werking van het brein. Toch weten we dat thuiswonende mensen met dementie in de regel (te) weinig bewegen. In deze sessie wordt ingegaan op de toegevoegde waarde van bewegen voor mensen met dementie. Maar er wordt vooral stilgestaan bij benodigde cultuurverandering: hoe krijgen we hen meer in beweging.

Daphne Mensink, projectleidster bij zorginnovatiebureau DAZ en
een buurtcoach

Het is complex om te signaleren of een cliënt met dementie te maken heeft met een bepaalde vorm van mishandeling. Ook het bespreken van het vermoeden hiervan is lastig. Wat kun jij als professional doen als je weet dat één van jouw cliënten te maken heeft met mishandeling, verwaarlozing of financiële uitbuiting? Tijdens deze workshop leer je aan de hand van casuïstiek meer grip te krijgen op de complexiteit van deze problemen.

Arno Wip, casemanager Directe Hulp bij Huiselijk Geweld Fier Fryslân en
Tettie Offenga, casemanager dementie Tinz

Zorg- en welzijnsorganisaties weten de groep ouderen met verschillende culturele achtergronden vaak moeilijk te bereiken. Oudere migranten en hun mantelzorgers maken vrijwel geen gebruik van het reguliere aanbod en hebben doorgaans weinig kennis over dementie. Ook taboe en schaamte spelen een grote rol. De onbekendheid met de mogelijkheden voor ondersteuning en zorg kunnen het isolement en de overbelasting van mantelzorgers vergroten. Een workshop over hoe deze doelgroep beter kan worden bereikt en welke ondersteuning gewenst is in de thuissituatie.

Deniz Özkanli, projectleider interculturalisatie Beweging 3.0