W
1
.1 Zorgen met je handen op je rug
Verzorgenden hebben vaak de neiging om te snel dagelijkse handelingen (ADL) over te nemen. Hoe zorgt u dat zij dit minder doen? Bijvoorbeeld: aankleden, koffiezetten, etc. Kortom, hoe zet u bewoners/cliënten in hun eigen kracht en stimuleert u zelfredzaamheid. Een verdiepende sessie op de plenaire inleiding van Nico Knibbe. Deelnemers gaan tijdens deze doe-sessie actief met elkaar aan de slag met o.a. de zelfredzaamheidsradar. Nico Knibbe, bewegingswetenschapper en partner LOCOmotion
|
W
2
.1 Stimuleren van een goede beweeghouding
Olga Commandeur hanteert het motto: beweegstimulering van ouderen begint met de houding waarin ouderen zitten of staan. Zij heeft veel ervaring met het verleiden van ouderen (met en zonder hulpvraag) tot meer beweging. In de workshop leert u meer over de letterlijke houding van ouderen en over de figuurlijke houding van hun ondersteuners en begeleiders om tot meer bewegen te komen. Uiteraard gaat u aan de slag met praktische beweegoefeningen. Olga Commandeur, oud (olympisch) sporter en vitaliteitscoach voor meer bewegen door en voor senioren
|
W
1
.2 Hoe zet ik een beweegproject op?
(vol)
Vanuit verschillende disciplines kunnen beweegprojecten worden gestart. Zowel vanuit de fysiotherapie, de ergotherapie, de activiteitenbegeleiding als vanuit de verzorging. Maar hoe zorgt u er als enthousiaste eenling voor dat het ook daadwerkelijk vorm krijgt binnen de instelling? Hiervoor zijn er een aantal handige tips die we graag met u delen, alsook twee praktijkvoorbeelden. Een voorbeeld hoe op een PG-afdeling een beweegprogramma is gestart door de fysiotherapie en een voorbeeld waarbij verzorgend personeel actief is betrokken en bewegen volledig is geïntegreerd in de zorg. Een sessie met inspirerende praktijkvoorbeelden en uitwisseling van ideeën. Iris Fischer, fysiotherapeut Buitenhaeghe, Dorien Westra, fysiotherapeut en Astrid Lanen, fysiotherapeut Bruggerbosch
|
W
2
.2 Meer bewegen, gelijk aan de slag!
U bent overtuigd van het nut van bewegen binnen uw instelling, maar ervaart of verwacht moeilijkheden bij de implementatie hiervan. In deze workshop inspireren wij u met in de praktijk werkzaam gebleken interventies. U kunt en mag hier gebruik van maken! U koppelt deze informatie aan uw eigen ideeën en de mogelijkheden binnen uw instelling. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan het versterken van uw eigen rol binnen het implementatietraject. U verlaat de workshop met een persoonlijk actieplan waarmee u de dag na het congres aan de slag kunt. Marion Feenstra van der Zedde, fysiotherapeut en onderzoeker VU Amsterdam en Chantal van Arensbergen, verandercoach en trainer Eigen Regie in zorg en welzijn
|
W
1
.3 Bewegingsactiviteiten aan tafel
(vol)
In een huiskamerproject of een dagvoorziening is het vaak een hele onderneming om tot een opstelling te komen voor bewegingsactiviteiten. De ruimte is bijvoorbeeld beperkt of het meubilair is zwaar. Gelukkig hoeft dit niet te betekenen dat een bewegingsactiviteit onmogelijk is. Rondom de tafel, aan de tafel en met behulp van de tafel zijn veel vaardigheden en bewegingsspelen op een leuke manier uit te voeren. In deze doe-sessie is aandacht voor de effecten van bewegingsactiviteiten aan tafel en gaat u actief aan de slag met een aantal oefeningen. Tevens is aandacht voor speelse activiteiten uitgevoerd op de stoel. Trees Werring-Lammers, Sportservice Noord-Holland en auteur Spelenderwijs in beweging: actief aan tafel - handreiking voor activiteitenbegeleiders en vrijwilligers in de ouderenzorg
|
W
2
.3 Bewegen op de afdeling
Bij verpleeghuis Oudshoorn is twee jaar geleden een veranderingsproces ingezet om welzijn meer centraal te stellen, onder andere door de inzet van welzijnscoaches en beweegagogen. Dit leidt tot veel nieuwe dynamiek op de afdelingen. Met behulp van attributen worden de woonkamers regelmatig omgebouwd tot gymzaal. Men werkt planmatig onder de titel 'Beweeg u fit club'. Plezier staat centraal. In deze workshop wordt u geïnspireerd tot meer bewegingsactiviteiten op de afdeling. Desiree Lemoine, teamleider Rijnland Zorgroep Azmi Alubeid, bewegingsagoog welzijnsteam Verpleeghuis Oudshoorn Rijnland Zorgroep
|
W
1
.4 Stimulerende omgevingsfactoren
De inrichting van een zorggebouw heeft grote invloed op de mate van activiteit en het bewegen van de bewoners van dit gebouw. Slim gebruik maken van licht, kleuren en geuren kan leiden tot meer bewegen. Herkenbare voorwerpen, loopcircuits en gebeurtenissen die zich afspelen in huiskamers zorgen voor beleving en beweging. Een sessie met veel foto's en praktijkvoorbeelden, maar waarin u ook zelf aan het nadenken wordt gezet over de eigen werkomgeving. Caro van Dijk, architect Caro van Dijk Architectuur en docent TU-Delft en Petra van der Schaaf, onderzoeker en adviseur OAZIS Healing Environment & Evidence Based Design
|
W
2
.4 Beweeg- en belevingstuinen
Steeds meer zorginstellingen richten de buitenruimte in als beweegtuin. Een gezamenlijke moestuin, een ompad met verschillende ondergronden of een route met toestellen zijn varianten die steeds vaker voorkomen. Waar moet u bij het ontwerp daarvan op letten? De ene belevingstuin wordt veel gebruikt, de andere nauwelijks. Wat zijn sleutels tot succes? Welke belemmeringen zijn er voor het daadwerkelijk gebruik en hoe kunnen die weggenomen worden? In deze sessie hoort u ook meer over woonzorgcentum St. Jozef, waar afgelopen jaar een bijzondere belevingstuin is aangelegd die veel wordt gebruikt. Anke Wijnja, ontwerper beweegtuinen Bureau Fonkel en Jenny Haverman, activiteitenbegeleider bij Zonnehuis Westwijk
|
W
1
.5 Valrisico, balans- en loopproblemen
Valongevallen hebben ingrijpende gevolgen voor zowel de gezondheid als de zelfredzaamheid van mensen met dementie. Naast functionele beperkingen, zijn mensen vaak bang opnieuw te vallen. De kans op depressie neemt toe, activiteiten en het aantal sociale contacten neemt af. In deze sessie gaan we in op nieuwe inzichten op basis van recent internationaal onderzoek met focus op looppatronen, valanalyse en risicofactoren. Een gezamenlijke verkenning van de uitdagingen voor valpreventie en mogelijke toepassing in de praktijk. Aan de hand van het project In Balans gaat u ook actief aan de slag met Valpreventie methodieken In Balans, waarin o.a. Tai Chi een belangrijk rol speelt. Shanty Sterke, fysiotherapeut en bewegingswetenschapper Meerweide Aafje en onderzoeker vallen in het verpleeghuis Erasmus MC en Joke Winkler, fysiotherapeut en verbonden aan Stichting Beweegproductie
|
W
2
.5 Ambitieus geriatrisch revalideren
Bij revalidatie aan ouderen mag de lat hoger worden gelegd. Hoe krijgen we de juiste doelen, sfeer en samenwerking? Hoe werkt u hierbij interdisciplinair samen? Welke rol kan cognitieve revalidatie betekenen ten aanzien van het bewegen? Hoe kunt u ervoor zorgen dat revalidanten ook zonder therapeut revalideren? Een mooi voorbeeld is het vernieuwende revalidatieprogramma ‘Laurens Therapeutisch Klimaat’, hierbij worden revalidanten de hele dag door gestimuleerd om datgene te oefenen wat nodig is om zo zelfstandig mogelijk te kunnen functioneren. Dit revalidatieprogramma is gericht op CVA-revalidanten maar kan ook worden ingezet bij andere doelgroepen. Aafke de Groot, stafdocent Geriatrische Revalidatie VUmc / specialist ouderengeneeskunde Vivium Zorggroep en Marieke Terwel, GZ-psycholoog en projectleider therapeutisch klimaat Laurens en auteur van het boek 'Alles is revalidatie'
|
W
1
.6 Bewegen en depressie
Veel bewoners van zorginstellingen hebben te maken met depressies. Hoe komt het dat bewegen kan helpen bij het voorkomen van depressies? En welke rol kan bewegen spelen bij het behandelen van depressies? Bij het Radboudumc is Doen bij Depressie ontwikkeld, een zorgprogramma voor de opsporing, preventie en behandeling van depressie bij ouderen in de langdurige zorg. Deze sessie gaat in op het toepassen van bewegen in dit zorgprogramma en maakt daarbij gebruik van praktische oefeningen en voorbeelden. Debby Gerritsen, senior onderzoeker Universitair Kennisnetwerk Ouderenzorg Nijmegen en Alwies Hendriks, psychomotorisch therapeut stichting De Waalboog
|
W
2
.6 Dementie en de kunst van het verleiden
Activeren van mensen met dementie is vaak lastig. Angst om te falen speelt vaak een grote rol bij het ontstaan van apathisch gedrag. Daarnaast zijn (mantel)zorgers vaak geneigd om vanuit een warm hart en goed bedoeld de persoon met dementie erg te beschermen. Hierdoor worden zij geremd in hun natuurlijke behoefte aan beweging. Laat u door creatieve ideeën verleiden tot het toepassen van echte persoonsgerichte interventies om apathie te doorbreken. Dit is in het belang van de persoon met dementie, maar ook in het belang van mantelzorgers en verzorgenden. Aan de hand van casuïstiek worden voorbeelden uitgewerkt, waarbij de deelnemers de denktank vormen voor praktijksituaties. Lenie Vermeer, GZ-psycholoog Lelie zorggroep en Trimbos-instituut
|
W
1
.7 Bewegen als interventie bij (probleem)gedrag
Steeds vaker wordt in de langdurige zorg bewegen ingezet als interventie bij 'lastig' of onbegrepen gedrag. Hoe kunnen beweeginterventies ingezet worden op het moment dat probleemgedrag zich voordoet en ter voorkoming van probleemgedrag? In de praktijk wordt nogal eens naar snelle oplossingen gegrepen zoals afzonderen, rustgevende medicatie tot fixeren. Vaak met averechts resultaat. Wat kunnen wij leren van de resultaten die zijn behaald bij de zorg voor mensen met zware gedragsproblematiek zoals Brandon? In deze sessie staan we uitgebreid stil bij praktijkvoorbeelden rond gedragsproblemen bij mensen met dementie. Lenie Vermeer, GZ-psycholoog Lelie zorggroep en Trimbos-instituut en Paul Timmers, psychomotorisch therapeut ASVZ
|
W
2
.7 Aanleren van vaste looproute
Mensen met dementie kunnen leren. Dat vraagt om gerichte begeleiding en ondersteuning door zorgverleners, vrijwilligers en familie. Zo is het mogelijk om mensen met dementie een vaste route aan te leren, zowel binnen een zorginstelling als daarbuiten. Zorginstellingen die met dit vraagstuk al wat langer bezig zijn, slagen erin om gesloten afdelingen weer open te maken. Maar ook lukt het om mensen met dementie, met behulp van deze aanpak, langer thuis te laten wonen. Hoe kunt u mensen met dementie vaste routes aanleren? U gaat in deze sessie met verschillende methodieken oefenen. Ruud Dirkse, directeur van zorginnovatiebureau DAZ, trainer en auteur van het boek (Op)nieuw geleerd, oud gedaan
|
W
1
.8 Buurtsportcoach als verbinder tussen zorg, sport en bewegen
Steeds meer gemeenten stellen buurtsportcoaches aan. Buurtsportcoaches die ouderen in beweging willen krijgen, zoeken samenwerking met zorgverleners en zorginstellingen in de wijk. Door samenwerking tussen zorgprofessionals en buurtsportcoaches worden vraag en (beweeg)aanbod beter op elkaar afgestemd. In de workshop worden theorie over de buurtsportcoachregeling en de succesfactoren gecombineerd met praktijkverhalen. Marloes Aalbers, adviseur Buurt in beweging en landelijk coördinator buurtsportcoaches NISB en Linda Eijlers, activiteitenbegeleidster en buurtsportcoach Hilverzorg
|
W
2
.8 Aandachtsfunctionarissen bewegen op alle locaties
Op alle zeventien locaties van Sevagram werken 'aandachtsfunctionarissen bewegen'. Zij zien erop toe dat alle collega's in hun handelen en activiteiten aandacht hebben voor bewegen van bewoners. Zij initiëren allerlei beweegactiviteiten en informeren zowel bewoners als medewerkers over het belang van bewegen. Dit heeft geleid tot een verandering van de beweegcultuur en tot tal van vernieuwende beweegprojecten. Michel Bleijlevens, staffunctionaris paramedische dienst locatie Plataan Sevagram en Pascal Roijen, aandachtsfunctionaris Sevagram
|
W
1
.9 Vernieuwende technologische hulpmiddelen
De ondersteuning van mensen met dementie door middel van technologie heeft zich wereldwijd sterk ontwikkeld, zowel voor thuis als in een zorginstelling. In deze sessie passeren vele nieuwe ontwikkelingen de revue, van low- tot hightech technologische hulpmiddelen ter ondersteuning van activering en bewegen in de ouderenzorg. Aan de hand van korte filmpjes over moderne technische hulpmiddelen gaat u met elkaar in discussie over nut, noodzaak en acceptatie. Yvonne Schikhof, hoofddocent Instituut voor Gezondheidszorg en Kenniscentrum Zorginnovatie Hogeschool Rotterdam en Hans Hobbelen, bestuurslid NVFG en fysiotherapeut, bewegingswetenschapper en lector Healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Hanzehogeschool Groningen
|
W
2
.9 Zelfredzaamheid thuis
Mantelzorgers zijn voor behoud van zelfredzaamheid van mensen met dementie van onschatbare waarde. In deze workshop wordt op interactieve wijze ingezoomd op de rol en beleving van mantelzorgers van mensen met dementie. Welke interventies kunnen bijdragen aan behoud van zelfredzaamheid en kwaliteit van leven thuis? Hoe kunt u daar als professional praktisch invulling aan geven? Deze actieve sessie is mede gebaseerd op inzichten uit de EDOMAH-methodiek, een wetenschappelijk onderbouwde ondersteuningswijze. Tirza van Elk, trainer en ergotherapeut Kennemer Gasthuis en Pieter de Boer, mantelzorger
|
W
1
.10 Ondersteuning fysiotherapeut aan de verzorgende
Fysiotherapeuten kunnen een waardevolle ondersteuning zijn voor verzorgenden binnen de dagelijkse zorg voor cliënten van een PG-afdeling en bewoners met een ernstig meervoudige beperking. Hoe kan bewegen voor deze groepen worden geïntegreerd in de dagelijkse zorg? Welke bewegingsoefeningen kunnen worden ingezet? Hoe kunnen oefeningen worden omgezet tot een persoonlijk beweegprogramma, gekoppeld aan het zorgleefplan? En hoe krijgt de zorgverlener de familie daarbij betrokken? Deze sessie besteedt aandacht aan de rol van de fysiotherapeut als coach voor de verzorgende. Mieke Koning - van Zuilen, geriatriefysiotherapeut Zorgcentra De Betuwe en docent Master Geriatriefysiotherapie Hogeschool Utrecht en Suzanne Poel, fysiotherapeut Stichting Philadelphia Zorg
|
W
2
.10 Module - Bewegingsgerichte zorg in praktijk
Om iedereen te ondersteunen bij het leveren van bewegingsgerichte zorg ontwikkelden KNGF, NVFG, ActiZ, LOC en V&VN een module 'Bewegingsgerichte zorg in praktijk brengen'. Deze praktische module is gericht op alle betrokken functionarissen, familie en cliënt. De module maakt onderdeel uit van het Zorgleefplan Verantwoorde Zorg. Tijdens deze sessie wordt deze module kort gepresenteerd en gaat u hiermee actief aan de slag. Wineke Snel, fysiotherapeut Fytalis ViVium zorggroep Naarderheem en Helmie Mulder, beleidsmedewerker KNGF (Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie)
|
W
1
.11 Werken met de IGZ Bouwstenen
Vanaf 2015 gaat de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) toetsen op zeven bouwstenen ter stimulering van het preventief bewegen binnen zorginstellingen. Bent u nog niet helemaal bekend met de bouwstenen en wilt meer weten hoe deze bouwstenen ingevuld worden? U krijgt een korte toelichting op de bouwstenen. We bespreken de mogelijkheden van beweegstimulering in uw eigen situatie en werken de eerste stappen voor verandering uit. Sevagram is hiermee al aan de slag gegaan en deelt de eerste ervaringen. Michel Bleijlevens, staffunctionaris paramedische dienst locatie Plataan Sevagram en Anneke Hiemstra, adviseur Ouderen NISB
|
W
2
.11 Visie op bewegen: rol van het management
De rol van het management is erg belangrijk voor de ‘beweegcultuur’ binnen een organisatie. Alle medewerkers moeten zich gesteund voelen om veel aandacht te geven aan het optimaal uitdagen van bewoners om te bewegen. Binnen de Stichting Groenhuysen is van hoog tot laag in de organisatie veel aandacht voor bewegen. Hoe heeft men dit voor elkaar gekregen en wat levert dit tot op heden op? In veel organisaties vinden mensen op de werkvloer het lastig om het management mee te krijgen bij concrete beweegprojecten. Hoe krijgt u dat voor elkaar? Een sessie over interactie tussen management en werkvloer, zowel top-down als bottom-up. Martijn van Kilsdonk, hoofd behandeling Stichting Groenhuysen en Rolf van der Burgt, geriatriefysiotherapeut Stichting Groenhuysen
|
W
1
.12 Help elkaar (on)bewust in beweging
Bewegen is in de kern zo natuurlijk, zo normaal en toch moet er bewust aandacht voor zijn om het weer terug te laten komen in het dagelijks leven van de cliënt. Het gedrag en de communicatie van de zorgprofessional speelt een belangrijke rol bij het stimuleren om meer te bewegen. Welke gedrag heeft een negatief effect en hoe kunt u cliënten verleiden tot bewegen? Gedragsverandering is een ingewikkeld proces, maar gelukkig zijn er met slimme communicatiemiddelen goede resultaten te bereiken. In deze workshop maakt u kennis met de theorieën over (onbewuste) gedragsverandering. Ook leert u om te gaan met het beinvloeden van onbewust gedrag. Karen Hitters, adviseur Gedragsbeïnvloeding NISB en Jolanda de Zeeuw, adviseur Ouderen NISB
|
W
2
.12 Muziek als aanjager van bewegen
(vol)
Een bekende volkswijsheid is dat beweging ertoe leidt dat mensen zich beter gaan voelen. Dit geldt ook voor ouderen. Er bestaat echter vaak terughoudendheid om ouderen te betrekken binnen bewegingsactiviteiten. Als we muziek horen, dan gaan we vaak als vanzelf meebewegen. Voor diverse ziektebeelden, zoals Alzheimer en Parkinson, kan muziek zo een extra stimulans zijn tot bewegen. In deze sessie wordt in aansluiting op het plenaire programma ingegaan op hoe mensen met Alzheimer en Parkinson kunnen worden verleid tot dansen en welke dansoefeningen u therapeutisch kunt inzetten. Joke Bos, programmacoördinator Amsterdams ontmoetingscentrum de Pijp Stichting Combiwel
|
W
1
.13 Meer bewegen, gelijk aan de slag!
U bent overtuigd van het nut van bewegen binnen uw instelling, maar ervaart of verwacht moeilijkheden bij de implementatie hiervan. In deze workshop inspireren wij u met in de praktijk werkzaam gebleken interventies. U kunt en mag hier gebruik van maken! U koppelt deze informatie aan uw eigen ideeën en de mogelijkheden binnen uw instelling. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan het versterken van uw eigen rol binnen het implementatietraject. U verlaat de workshop met een persoonlijk actieplan waarmee u de dag na het congres aan de slag kunt.
Marion Feenstra van der Zedde, fysiotherapeut en onderzoeker VU Amsterdam en
Chantal van Arensbergen, verandercoach en trainer Eigen Regie in zorg en welzijn
|
W
2
.13 Hoe zet ik een beweegproject op?
(vol)
Vanuit verschillende disciplines kunnen beweegprojecten worden gestart. Zowel vanuit de fysiotherapie, de ergotherapie, de activiteitenbegeleiding als vanuit de verzorging. Maar hoe zorgt u er als enthousiaste eenling voor dat het ook daadwerkelijk vorm krijgt binnen de instelling? Hiervoor zijn er een aantal handige tips die we graag met u delen, alsook twee praktijkvoorbeelden. Een voorbeeld hoe op een PG-afdeling een beweegprogramma is gestart door de fysiotherapie en een voorbeeld waarbij verzorgend personeel actief is betrokken en bewegen volledig is geïntegreerd in de zorg. Een sessie met inspirerende praktijkvoorbeelden en uitwisseling van ideeën. Iris Fischer, fysiotherapeut Buitenhaeghe, Dorien Westra, fysiotherapeut en Astrid Lanen, fysiotherapeut Bruggerbosch
|
Bewegen is belangrijk, dat weten we allemaal. Toch bewegen mensen die afhankelijk zijn van langdurende zorg veel te weinig. Het schiet er vaak bij in om ze zoveel mogelijk zelf te laten doen. Met als gevolg: minder zelfredzaam en verzwakking van lichamelijke en geestelijke conditie. Daardoor worden deze mensen sneller afhankelijk van intensieve hulp. Daarom leggen wij met de congressen rond het thema bewegen de aandacht op alle beweegterreinen, maar ook bewegen door alle beroepsgroepen.
Voor bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen, bewoners van instellingen voor gehandicaptenzorg en thuiswonende kwetsbare ouderen is het van belang dat zij meer gaan bewegen. Het congres bestond uit een gevarieerd congresprogramma waarin vernieuwende ontwikkelingen uit de dagelijkse praktijk werden gecombineerd met de laatste inzichten uit wetenschappelijk onderzoek. Dit congres kenmerkte zich door de vele disciplines die elkaar konden ontmoeten en inspireren. Al meer dan 1500 vertegenwoordigers uit de zorg namen deel aan eerdere edities van dit congres, met recht kan er dan ook worden gezegd dat bewegen een thema is dat steeds meer aandacht krijgt binnen de langdurende zorg.
Alle beweegvormen kwamen tijdens het congres aan bod: preventief, recreatief, functioneel en therapeutisch bewegen. Speciale aandacht ging uit naar de vraag hoe bewegen in de ouderenzorg kan worden gestimuleerd. Het congresprogramma was een initiatief van StudieArena en zorginnovatiebureau DAZ en werd ondersteunt door diverse partners uit het veld. 16 november volgt er een nieuwe editie van dit congres.
