Landelijk Congres
Bewegen in de Langdurige Zorg
4 november 2013

Landelijk Congres
Bewegen in de Langdurige Zorg

Datum
maandag 4 november 2013
Locatie
Spant!
Dr. A. Kuyperlaan 3
Bussum
Routebeschrijving
naar boven

Landelijk Congres Bewegen in de Langdurige Zorg

Inleiding Actueel Programma Accreditatie

Inleiding

Nieuwe editie Bewegen en activeren in de ouderenzorg - 27 juni 2016 >>

congres_bewegen_en_activeren_in_de_ouderenzorg_2013.jpgMensen afhankelijk van langdurende zorg bewegen veel te weinig. Het schiet er vaak bij in om hen zoveel mogelijk zelf te laten doen. Daardoor verzwakken hun lichaam, geest en zelfredzaamheid en worden zij sneller afhankelijk van intensieve hulp.

StudieArena en zorginnovatiebureau DAZ organiseerden i.s.m. de Vrije Universiteit Amsterdam, het Nederlands Instituut Sport en Bewegen (NISB) en het Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg op 4 november 2013 de eerste editie van het Landelijk Congres Bewegen in de Langdurige Zorg.

Er was speciale aandacht voor:

  • Bewegen in de dagelijkse zorg.
  • Functionele, recreatieve en therapeutische beweegoplossingen.
  • Koppeling tussen wetenschap en praktijk.
  • Inspirerend, met veel good practices.
  • Thuis en intramuraal, ouderenzorg en gehandicaptenzorg.

Voor bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen, bewoners van instellingen voor gehandicaptenzorg en thuiswonende kwetsbare ouderen is het van belang dat zij meer gaan bewegen. Wij bieden u een gevarieerd congresprogramma waarin vernieuwende ontwikkelingen uit de dagelijkse praktijk worden gecombineerd met de laatste inzichten uit wetenschappelijk onderzoek. Dit congres kenmerkt zich door de vele disciplines die elkaar ontmoeten en inspireren.

Alle beweegvormen kwamen aan bod tijdens het congres: functioneel bewegen, therapeutisch bewegen en recreatief bewegen. Ook was er uitgebreid aandacht voor de benodigde veranderingsprocessen om bewegen meer integraal onderdeel van de dagelijkse zorg te laten zijn. 

Zowel het plenaire ochtend- als middagprogramma werd geopend door toonaangevende sprekers, vanuit de wetenschap, de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en NISB. Daarnaast waren er 30 inspirerende deelsessies, verdeeld over drie rondes. Hieruit konden de bijna 500 deelnemers hun eigen congresprogramma samenstellen met uiteenlopende werkvormen. Ook was er een uitgebreide informatiemarkt.

De 30 deelsessies waren verdeeld naar de volgende thema’s:

  • Zelfregie en zelfredzaamheid
  • Veranderprocessen
  • Bewegen thuis
  • Behandeling en therapie
  • Bewegen in de gehandicaptenzorg
  • Organisatie
  • Interactief bewegen
  • Beweegvriendelijke omgeving
  • Kunst van het verleiden
  • Divers

Praat mee over dit thema op Twitter en Facebook #StudieArena

Programma

Landelijk Congres
Bewegen in de Langdurige Zorg


Ochtendprogramma

09:30 uur Opening congresprogramma
Dagvoorzitter Jeroen Meeder, directeur StudieArena

Bewegen is mijn zorg!
Goede zorg en ondersteuning kan niet zonder bewegen. Of het nu gaat om kleine activiteiten als een wandeling of bewegingsoefeningen in het kader van een revalidatie. De professionals maken het verschil!
Remco Boer, directeur Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen

Bewegen en de fysieke gesteldheid
Bewegen geeft gezondheidswinst, zowel fysiek als mentaal en heeft juist bij de meest inactieve groepen het meeste effect. Toch bewegen bewoners van zorginstellingen en thuiswonende kwetsbare ouderen veel te weinig. Zorgprofessionals weten dat bewegen gezond is, maar onderschatten de gevolgen van te weinig bewegen. Wat zijn de fysieke gevolgen van het activeren en aanzetten tot bewegen voor zowel het lichaam, de spieren en de botten?
Dr. Karin Gerrits, onderzoeker MOVE onderzoeksinstituut Amsterdam, Faculteit der Bewegingswetenschappen VU Amsterdam

Inspectie op bewegen
In de Staat van de Gezondheidszorg  2012 heeft de IGZ een beroep gedaan op de ouderenzorg om goede beweegstimulering in de ouderenzorg als onderdeel van verantwoorde zorg op te pakken. Daarmee is de opdracht bij de zorginstellingen gelegd om op structurele wijze het bewegen van de ouderen te implementeren in haar zorgaanbod. Dit zorgt er niet alleen voor dat ouderen meer bewegen maar bevordert ook de zelfredzaamheid. De inspectie heeft verzorgings- en verpleeghuizen vervolgens 2 jaar de tijd gegeven om de bouwstenen te implementeren. De inspectie toetst in 2015 de naleving van de bouwstenen en treedt waar nodig handhavend op. De wijze waarop dat toezicht verder vorm kan krijgen is ook een thema tijdens de sessies op het congres.
Anja Jonkers, directeur Ouderenzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ)

10:50 uur Koffie-/theepauze en bezoek aan de informatiemarkt

11:20 uur Sessieronde 1 (Zie hieronder de omschrijving per sessie.)

12:20 uur Lunch

Middagprogramma    

13:20 uur
Intermezzo

Inactiviteit, bewegen en het brein    
Bewegen is niet alleen goed voor de conditie, maar ook voor de werking van het brein. Als mensen met bijvoorbeeld dementie of een verstandelijke beperking minder gaan bewegen, gaan hun verstandelijke vermogens sneller achteruit. Hoe komt dit, welke verbanden zijn er tussen bewegen, het brein en bijvoorbeeld onrustig gedrag, inactiviteit en verlies van zelfredzaamheid. Alle reden om ook in de dagelijkse zorg meer in te zetten op bewegen.
Prof.dr. Erik Scherder, hoogleraar Bewegingswetenschappen Rijksuniversiteit Groningen en hoogleraar Klinische Neuropsychologie VU Amsterdam

14:25 uur Koffie-/theepauze

14:40 uur Sessieronde 2 (Zie hieronder de omschrijving per sessie.)


15:40 uur Wisseling sessies

15:50 uur Sessieronde 3 (Zie hieronder de omschrijving per sessie.)


16:50 uur Netwerkborrel en bezoek informatiemarkt.

17:20 uur Slot


Hieronder tref je een overzicht van de sessies per themalijn.

Zelfregie en zelfredzaamheid

1.1 Zorgen met je handen op je rug
Verzorgenden hebben vaak de neiging om te snel dagelijkse handelingen (ADL) over te nemen. Hoe zorg je dat zij dit minder doen? Bijvoorbeeld: aankleden, koffiezetten, etc. Kortom, hoe zet je bewoners/cliënten in hun eigen kracht en stimuleer je zelfredzaamheid.
Nico Knibbe, bewegingswetenschapper en partner LOCOmotion

2.1 Revalidatie voor ouderen
In het centrum voor Reuma en Revalidatie Rotterdam (RRR), met onder één dak zowel Medisch Specialistische Revalidatie als Geriatrische Revalidatie (klinisch en poliklinisch) in combinatie met intensieve verpleeghuiszorg, revalideren op grote schaal oudere patiënten met een complexe zorgvraag. De focus ligt daarbij niet zo zeer op de onderliggende diagnoses, maar op die beperkingen die het naar huis gaan en daar zelfredzaam zijn, in de weg staan. Ondanks de gemiddelde leeftijd van 80 jaar en comorbiditeit wordt 80% naar huis ontslagen. Wat is er voor nodig is om dat te kunnen realiseren?
Mirjam van Peet, ergotherapeut en opleider i.s.m. Irene van Dijck, communicatiemanager Reuma en Revalidatie Rotterdam

3.1 Robotica en zelfredzaamheid
Als mensen met een groeiende zorgbehoefte langer thuis blijven wonen moet er in de thuissituatie gezorgd worden voor adequate ondersteuning. Naast mantelzorg en professionele zorg biedt ook technologie kansen. Ook robots bieden veel potentieel en er wordt gezocht naar toepassingen, ook om bewegen en blijven bewegen te ondersteunen. In deze sessie wordt een overzicht geboden van verschillende manieren waarop dat nu, of binnenkort gebeurd. In deze sessie worden demonstraties gegeven van twee systemen. Een robotbal voor bewegingsoefening na een heupoperatie en een armsteun waarmee, ondanks ontoereikende spierkracht in de arm, de hand toch weer gebruikt kan worden.
Gert Jan Gelderblom, onderzoeker Lectoraat Technologie in de Zorg hogeschool Zuyd

Veranderingsprocessen

1.2 Bewegingsgerichte zorg in praktijk
Om iedereen te ondersteunen bij het leveren van bewegingsgerichte zorg ontwik- kelden KNGF, NVFG Actiz, LOC en V&VN een module Bewegingsgerichte zorg in praktijk brengen. Deze praktische module gericht op alle betrokken functionarissen, familie en cliënt, maakt onderdeel uit van het Zorgleefplan Verantwoorde zorg. Tijdens deze deelsessie wordt deze module kort gepresenteerd en gaan de deel- nemers vervolgens interactief aan de slag.
Helmie Mulder, beleidsmedewerker KNGF (Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie) i.s.m. Wineke Snel, fysiotherapeut Fytalis ViVium zorggroep Naarderheem

2.2 Visie op bewegen: rol van het management
De rol van het management is erg belangrijk voor de ‘beweegcultuur’ binnen een organisatie. Alle medewerkers moeten zich gesteund voelen om veel aandacht te geven aan het optimaal uitdagen van bewoners om te bewegen. Binnen de Stichting Groenhuysen is van hoog tot laag in de organisatie veel aandacht voor bewegen. Hoe heeft men dit voor elkaar gekregen en wat levert dit tot op heden op?
Thed van Kempen, Raad van Bestuur Stichting Groenhuysen i.s.m. Annie Verhoeven, zorgmanager Moerweide

3.2 Hoe zet ik een beweegproject op? (Voor deze sessie is veel interesse. Daarom is besloten de sessie in deze ronde twee keer aan te bieden. Let op! Beide sessies zijn bijna vol.)
Vanuit verschillende disciplines kunnen beweegprojecten worden gestart. Zowel vanuit de fysiotherapie, de ergotherapie, de activiteiten begeleiding als vanuit de verzorging. Maar hoe zorg je er als enthousiaste eenling voor dat het ook daad- werkelijk vorm krijgt binnen de instelling? Hiervoor zijn er een aantal handige tips die we graag met je delen, alsook twee praktijkvoorbeelden. Een voorbeeld hoe op een PG-afdeling een beweegprogramma is gestart door de fysiotherapie en een voorbeeld waarbij verzorgend personeel actief is betrokken en bewegen volledig is geïntegreerd in de zorg. Een inspiratiesessie met inspirerende praktijkvoorbeelden en uitwisseling van ideeën.
De sessie wordt verzorgd door:
Marion Feenstra van der Zedde (sessievoorzitter), fysiotherapeut en onderzoeker VU Amsterdam i.s.m. Paskal Vrancken, geriatrisch- fysiotherapeut Stichting Vivent en Gerda Geijteman, teamleider verzorging De Molenhoeve Magentazorg
of
Daphne Mensink (sessievoorzitter), trainer adviseur zorginnovatiebureau DAZ i.s.m. een beweegagoog Sensire en Maarten Stiggelbout, programmamanager Gezondheid en Leefstijl Livelife/ Kruiswerk Achterhoek

Bewegen thuis/ontmoetingscentrum

1.3 Meerwaarde van dans
Dans is in het Ontmoetingscentrum in de Amsterdamse Pijp een vast onderdeel van het programma om mensen met dementie te activeren en te verleiden tot bewegen. Dans is een prima middel om anderen te ontmoeten en jezelf te laten zien. Soms zijn dementerende mensen vergeten wat ze nog kunnen of zijn door hun zorgen niet in staat om te dansen. Dansen wordt geassocieerd met vrolijkheid. Door middel van verschillende muziekthema’s zal de dans een verschillende vorm aannemen waar verschillende stemmingen bij horen. Op wat voor manieren je met dementerende mensen kan dansen zult u in deze sessie horen en zelf ervaren. Het betrekken van de mantelzorg en de meerwaarde voor de thuissituatie zal ook besproken worden.
Joke Bos, programmacoördinator Ontmoetingscentrum de Pijp Amsterdam
Deze sessie is een vervanging voor de sessie Samen bewegen thuis
.

2.3 Ergotherapie bij dementie
Het EDOMAH-programma (Ergotherapie bij Ouderen met Dementie) is speciaal ontwikkeld om mensen met dementie en hun mantelzorgers te begeleiden in optimale zelfredzaamheid, zodat beiden hun eigen regie en zelfredzaamheid in betekenisvolle dagelijkse handelingen (blijven) behouden. In deze praktische sessie is aandacht voor de EDOMAH interventie met de nadruk op de manier waarop mensen met dementie activiteiten (her)leren.
Marjolein Thijssen, ergotherapeut afdeling Revalidatie - Ergotherapie UMC St. Radboud Nijmegen en docent Hogeschool Arnhem-Nijmegen i.s.m. Tirza van Elk, trainster en ergo- therapeut Kennemer Gasthuis in Haarlem

3.3 Bewegen en artrose
Omdat ouderen met artrose veel pijn hebben, gaan ze op den duur steeds minder doen. Maar door die inactiviteit worden de pijn en beperkingen alleen maar erger. Voldoende bewegen helpt patiënten met artrose aan heup of knie juist beter te functioneren zonder dat dit extra pijn hoeft te doen. Door voldoende bewegen kunnen zelfs operaties worden uitgesteld. In deze sessie is onder meer aandacht voor het gratis internetprogramma ‘Artrose in Beweging’ dat speciaal hiervoor is ontwikkeld. De betrokken onderzoeker van het NIVEL licht het programma toe en presenteert de eerste resultaten.
Daniël Bossen, fysiotherapeut en onderzoeker NIVEL

Behandeling en therapie

1.4 Bewegen en depressie
Veel bewoners van zorginstellingen en mensen met een zorgvraag thuis hebben te maken met depressies. Hetzelfde geldt voor mantelzorgende familieleden. Hoe komt het dat bewegen kan helpen bij het voorkomen van depressies? En welke rol kan bewegen spelen bij het behandelen van depressies? Bij het UMC St Radboud is een zorgprogramma voor de opsporing en behandeling van depressie bij ouderen in de langdurige zorg ontwikkeld, waar bewegen onderdeel van uit maakt.
Debby Gerritsen, senior onderzoeker Universitair Kennisnetwerk Ouderenzorg Nijmegen i.s.m. Roeslan Leontjevas, universitair docent levenslooppsychologie en onderzoeker Doen bij Depressie Radboud Universiteit Nijmegen

2.4 Therapeutisch bewegen en CVA
Hoe zorg je ervoor dat (CVA) patiënten meer bewegen buiten de therapieruimten? De ‘Oefenkaart Therapie’ geeft hier antwoord op. Door het oefenen en bewegen in alle facetten van het dagelijkse leven te integreren, specifiek aangepast op de individuele patiënt en zijn interesses, is de therapietijd met 50% gestegen. Dankzij de multidisciplinaire aanpak wordt dit bereikt zonder inzet van extra personeel. Tijdens deze sessie leert u meer over de Oefenkaart Therapie en de mogelijke implementatie.
Marleen Huijben, docent verpleegkunde ROC West-Brabant en promovenda VU Amsterdam i.s.m. Annette Poulis, manager afdeling Klimroos en Iris Verpleeghuis Wiekendael

3.4 Bewegen en (probleem)gedrag
Als verzorgenden in hun werk te maken krijgen met probleemgedrag kunnen zij dat als lastig of zelfs bedreigend ervaren. Het kan een machteloos gevoel geven omdat ze geen mogelijkheden zien om iets aan de situatie te veranderen en omdat ze zien dat de cliënt hier ook geen raad mee weet. In de praktijk wordt nogal eens naar snelle oplossingen gegrepen zoals afzonderen, rustgevende medicatie tot fixeren. Vaak met averechts resultaat. Probleemgedrag kan worden verholpen door mensen te activeren en aan te zetten tot bewegen. In deze sessie staan we uitgebreid stil bij praktijk- voorbeelden waarbij mensen met een lichte en matige verstandelijke beperking met gedragsproblemen worden ondersteund met een actief bewegingsprogramma.
Prof.dr. Erik Scherder, hoogleraar Klinische Neuropsychologie VU Amsterdam i.s.m. Ivo Meijer, teamleider Woon- en Dagvoorziening De Dijk Ons Tweede Thuis

Bewegen in de gehandicaptenzorg

1.5 Bewegen en voeding
In de GOUD-studie is gebleken dat oudere mensen met een verstandelijke beperking (50+) weinig bewegen, ongezond eten en vaak overgewicht hebben. Naast onderzoek is er een beweegprogramma ontwikkeld, waarbij begeleiders handvatten krijgen aan- gereikt om meer aandacht te besteden aan bewegen voor ouderen met een verstan- delijke beperking. In GOUD 2 (een vervolg op de oorspronkelijke studie) wordt een programma over gezonde voeding ontwikkeld. Tijdens deze sessie krijgt u informatie over de uitkomsten van de GOUD-studie en het beweegprogramma. Daarnaast willen we met u discussiëren over belemmerende en bevorderende factoren om cliënten met een verstandelijke beperking meer te laten bewegen en gezonder te laten eten.
Luc Bastiaanse, AVG Ipse de Bruggen en onderzoeker Erasmus MC

2.5 Bewegen in de praktijk
Binnen Stichting Philadelphia Zorg staat bewegen centraal in het kader van ‘aan- dacht en plezier’ en zijn er leuke en vernieuwende initiatieven genomen. Zo wordt er o.a. gewerkt met een beweegtas met materialen en een beweegmap met concrete oefeningen, waar begeleiders gebruik van kunnen maken om bewegen te stimuleren. Cliënten krijgen een eigen beweegpaspoort, waardoor zij nog meer gemotiveerd worden te bewegen. Een landelijke werkgroep houdt zich bezig om deze goede initiatieven nog breder uit te rollen. Tijdens deze sessie wordt u meegenomen in deze goede voorbeelden en in het traject dat Philadelphia loopt om hier een succes van te maken.
Karin Volkers, coördinator kennis- centrum i.s.m. Tjal van den Berg, fysiotherapeut Stichting Philadelphia Zorg

3.5 Implementatie en borging
Er worden landelijk veel initiatieven genomen om het bewegen bij mensen met een verstandelijke beperking beter op de kaart te zetten. Het goed implementeren en borgen van een dergelijke verandering is niet gemakkelijk. September 2013 is er een onderzoek van start gegaan gericht op het implementeren en borgen binnen de bestaande samenwerking van acht zorgorganisaties. Vragen als wat werkt wel, wat niet en hoe pak je het multidisciplinair op komen hier aan de orde. Aan de hand van een aantal voorbeelden wordt u geprikkeld zelf mee te denken en discussiëren over de vraag hoe een project goed te borgen.
Aly Waninge, fysiotherapeut Visio en lector Participatie en gezondheid van mensen met een verstandelijke en visuele beperking Hanzehogeschool Groningen

Organisatie

1.6 Individuele beweegplan
Aan de hand van het project Samen in beweging wordt bij de Woonzorg Unie Veluwe in samenspraak met iedere cliënt een individueel beweegplan opgesteld. Deze beweegplannen maken deel uit van het zorgleefplan en worden periodiek geëvalueerd. Een individueel beweegplan past uitstekend bij de normen voor verantwoorde zorg. In deze sessie aandacht voor de opzet en praktische inzet van een beweegplan en hoe deze kan aansluiten bij een zorgleefplan.
Ant Stremmelaar, adviseur Zorg en kwaliteit Woonzorg Unie Veluwe i.s.m. Lena Hillenga, beleidsadviseur LOC Zeggenschap in Zorg

2.6 Beweegcoach op alle locaties

Op alle zeventien locaties van Sevagram werken aandachtsfunctionarissen bewegen. Zij zien erop toe dat alle collega’s in hun handelen en activiteiten aandacht hebben voor bewegen van bewoners. Zij initiëren allerlei beweegactiviteiten en informeren zowel bewoners als medewerkers over het belang van bewegen. Dit heeft geleid tot een verandering van de beweegcultuur en tot tal van vernieuwende beweegprojecten.
Edith Rogmans, bewegingstherapeute en activiteitenbegeleidster Verpleeghuis Molenpark Sevagram i.s.m. Pascal Roijen, beweegagoog expertise- centrum voor revalidatie Plataan Sevagram

3.6 Inzet vrijwilligers en bewegen
Welke rol kunnen vrijwilligers spelen bij bewegingsactiviteiten van cliënten? Kunnen en/of mogen vrijwilligers dit wel? En wat komt daar dan bij kijken? Hoe regel je dit, hoe stem je dit af met zorgverleners en andere betrokkenen? En nog belangrijker, hoe regel je dit juridisch? Aan de hand van een aantal praktijkvoorbeelden uit de ouderenzorg en verstandelijk gehandicaptenzorg krijgt u tijdens deze sessie hand- vatten vrijwillige inzet binnen uw eigen organisatie gedegen op te zetten.
Maureen Schonewille, senior projectleider Informele Zorg Vilans i.s.m. Anne-Marie Vrijssen, coördinator vrijwilligers en informele zorg Laurens Liduina en Anja Halmans, coördinator vrijwilligers SGL

Interactief bewegen

1.7 Bewegen en serious gaming
Een overzichtsworkshop rond serious gaming en bewegen. Wat zijn de national een internationale ontwikkelingen om mensen met een zorgvraag door middel van ICT-oplossingen, computergames en mobiele apps te verleiden tot bewegen. Diverse voorbeelden worden getoond. Ook wordt kort ingegaan op een onderzoeks- programma dat loopt naar de effectiviteit van serious gaming in relatie tot bewegen met een zorgvraag.
Claudine Lamoth, bewegingsweten- schapper en senior onderzoeker Centrum voor Bewegingswetenschappen UMC Groningen

2.7 Stimulator voor dagelijks bewegen bij dementie
De SilverFit is een interactief beweegtoestel dat wordt ingezet in fysiotherapieruimten om gericht te kunnen trainen. De therapietrouw is sinds het gebruik toegenomen. Inmiddels wordt het toestel ook ingezet en doorontwikkeld voor mensen met dementie. Op zestien locaties voor dagbehandeling en in huiskamers van zorginstel- lingen bewegen mensen met dementie nu met de SilverFit. Doel is gebruikers meer te prikkelen tot dagelijks bewegen in een vertrouwde omgeving. De ontwikkelaars lichten de werking van het systeem toe en een lokale projectleider vertelt over de aanpak en ervaringen tot nu toe.
Joris Wiersinga, spelontwerper en mede-oprichter SilverFit i.s.m. Ike Punt, manager en projectleider Stichting Groenhuysen

3.7 VOL Interactieve geluidsboog als aanjager voor bewegen
De interactieve geluidsboog presenteren wij u wel op de informatiemarkt.
Op het biovakantie-park voor kinderen met een beperking staat al jarenlang een interactieve geluidsboog. Deze boog is 5 meter in doorsnee, bevat beweegsensoren, speakers en een vloer met veel gekleurde vlakken. Met de boog kunnen gebruikers vele spellen spelen, op muziek en aan de hand van opdrachten. Deze geluidsbogen worden deze zomer naast 11 verpleeg- en verzorgingshuizen geplaatst, zowel voor bewoners als kinderen en ouderen uit de buurt. Ook worden de spellen doorontwikkeld voor mensen met dementie en mensen slecht ter been. Wat zijn de ervaringen en verwachtingen?
Projectleider bij één van de betrokken verpleeghuizen

Beweegvriendelijke omgeving

1.8 Beweegtuinen
Steeds meer zorginstellingen richten de buitenruimte in als beweegtuin. Een gezamenlijke moestuin, een ompad met verschillende ondergronden of een route met toestellen zijn varianten die steeds vaker voorkomen. Waar moet je bij het ontwerp daarvan op letten? De ene beweegtuin wordt veel gebruikt, de andere nauwelijks. Wat zijn sleutels voor succes? Welke belemmeringen zijn er voor het daadwerkelijk gebruik en hoe kan je die wegnemen? In deze sessie worden enkele voorbeelden uitgelicht en gaat u gezamenlijk opzoek naar de kansen en mogelijk- heden om de buitenruimte actief in te zetten.
Anke Wijnja, ontwerper beweegtuinen Bureau Fonkel i.s.m. Ruud Dirkse, directeur zorginnovatiebureau DAZ

2.8 Ontwerpen van beweegvriendelijk verpleeghuis
Waar moet bij nieuwbouw en renovatie van woonzorgcentra op worden gelet om te komen tot een beweegvriendelijke woonomgeving? Hoe kan binnen een bestaand gebouw de omgeving mensen laten uitnodigen tot meer bewegen? Dit soort vragen komen aan de orde in deze sessie. Ook is aandacht voor een onderzoek naar de zintuigelijke waarneming van de ruimte.
Henri Snel, architect, onderzoeker ‘Alzheimer en Architectuur’ en afdelings- hoofd Architectonisch Ontwerp Gerrit Rietveld Academie i.s.m. Sander van der Ham, stadspsycholoog STIPO

3.8 Olga Commandeur Plein
Op 25 plekken in Nederland zijn zogenaamde Olga Commandeur pleinen. Deze pleinen vormen het hart van bewegingsactiviteiten in de wijk, voor diverse groepen, maar met de nadruk op ouderen. Hoe zien deze eruit en wat is de toegevoegde waarde voor ouderen met en zonder zorgvraag.
Olga Commandeur, oud-atlete en trainer voor gezond bewegen

Kunst van het verleiden

1.9 Muziek als aanjager van bewegen
Een bekende volkswijsheid is dat beweging ertoe leidt dat je je ook beter gaat voelen. Dit geldt ook voor ouderen, maar vaak bestaat er terughoudendheid om ouderen te betrekken binnen bewegingsactiviteiten. Als we muziek horen, dan gaan we vaak als vanzelf meebewegen. Voor diverse ziektebeelden, zoals dementie, kan muziek zo een extra stimulans zijn tot bewegen. In deze sessie wordt ingegaan op het belang van bewegen bij kwetsbare ouderen en hoe muziek en bewegen therapeutisch kan worden ingezet.
Annemiek Vink, psychologe en docent Theorie Muziektherapie ArtEZ Conservatorium Enschede en docent Master of Arts Therapies Zuyd Hogeschool i.s.m. Mohamed el Hadouchi, docent Master sportfysiotherapie Hogeschool Utrecht en eigenaar Sportmedisch Bewegings- centrum te Lochem

VOL 2.9 Bewegingsactiviteiten aan tafel
Aanmelden voor deze sessie is helaas niet meer mogelijk.
In een huiskamerproject of een dagvoorziening is het vaak een hele onderneming om tot een opstelling te komen voor bewegingsactiviteiten. De ruimte is bijvoorbeeld beperkt of het meubilair is zwaar. Gelukkig hoeft dit niet te betekenen dat een bewegingsactiviteit onmogelijk is. Rondom de tafel, aan de tafel en met behulp van de tafel zijn veel vaardigheden en bewegingsspelen op een leuke manier uit te voeren. In deze sessie is aandacht voor de effecten van bewegingsactiviteiten aan tafel en gaat u actief aan de slag met een aantal oefeningen.
Trees Werring-Lammers, Sportservice Noord-Holland en auteur Spelenderwijs in beweging: actief aan tafel, een handreiking voor activiteitenbegeleiders en vrijwilligers in de ouderenzorg

3.9 Activering en gedrags- beïnvloeding
Het gedrag van de zorgprofessional zelf speelt een belangrijke rol bij het stimuleren om meer te bewegen. Welke gedrag heeft een negatief effect en hoe kan je cliënten verleiden tot bewegen? Hoe doorbreek je bij de cliënt de drempels en zorg je dat bewegen leuk is of wordt? Het is de kunst van het verleiden, waarbij een creatieve en soms onorthodoxe aanpak verfrissend kan werken. Een interactieve sessie, met praktijkcasuïstiek, beweging en hersenkrakers.
Nanette Hagedoorn, manager Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen, en auteur van onder meer Beweging in je brein i.s.m. Lenie Vermeer, GZ-psycholoog Lelie zorggroep en Trimbos-instituut

Divers

1.10 Werken met de IGZ Bouwstenen
De Inspectie Gezondheidszorg (IGZ) heeft in 2012 zeven bouwstenen voor beweeg- stimulering van ouderen in verpleeg- en verzorgingshuizen gepresenteerd. Zij gaat deze bouwstenen ook gebruiken bij inspecties. In het pleniare programma heeft IGZ-directeur Anja Jonkers de bouwstenen al toegelicht. In deze verdiepende sessie wordt actief met de deelnemers stilgestaan bij de implementatie mogelijkheden van deze zeven bouwstenen.
Rens Scheijven, coördinerend specialistisch inspecteur Inspectie voor de Gezondheidszorg i.s.m. Jolanda de Zeeuw, adviseur Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen

2.10 Wegnemen van drempels
Binnen zorgorganisaties worden tal van drempels opgeworpen om te bewegen. Helaas komt het vastbinden en beperken van vrijheid nog voor. Zijn gesloten afdelingen altijd wel nodig en heeft die niet meer na- dan voordelen? Een debat- sessie over de mogelijkheden om beweegdrempels te slechten.
Elly Duijf, directeur innovatiekring dementie i.s.m. Ruud Dirkse, directeur zorginnovatiebureau DAZ

3.10 Bewegen in de openbare (groene) ruimte

Deventer legt de nadruk op sportief en groen en smeedt vanuit dit perspectief coalities met verschillende partijen, zoals met een speeltuinvereniging, sportclubs en de woningcorporatie. Sportbedrijf Deventer is de motor achter deze integrale aanpak. In deze sessie krijgt u inzicht in de wijze waarop samenwerkende organisa- ties in Deventer het bewegen in de openbare (groene) ruimte stimuleert. Praktische tips, voorbeelden zoals in Rivierenwijk en Voorstad Oost en een speciaal ontwikkelde beweegvriendelijke app. Deze inspiratiesessie brengt u in beweging!
Meriël Hendriks, projectleider Sportbedrijf Deventer i.s.m. Marieke Stork, adviseur herstructurering sociaal Gemeente Deventer

Sessierondes

Werkvormen

Workshop

Na een toelichting over een praktijkvoorbeeld of een methodiek worden de deelnemers uitgedaagd tot actieve deelname.

Ronde 1 Ronde 2 Ronde 3
1 .1 Zelfregie en zelfredzaamheid - Zorgen met je handen op je rug
2 .1 Zelfregie en zelfredzaamheid - Revalidatie voor ouderen
3 .1 Zelfregie en zelfredzaamheid - Robotica en zelfredzaamheid
1 .2 Veranderingsprocessen - Bewegingsgerichte zorg in praktijk
2 .2 Veranderingsprocessen - Visie op bewegen: rol van het management
3 .2 Veranderingsprocessen - Hoe zet ik een beweegproject op?
1 .3 Bewegen thuis - Meerwaarde van dans
2 .3 Bewegen thuis - Ergotherapie bij dementie
3 .3 Bewegen thuis - Bewegen en artrose
1 .4 Behandeling en therapie - Bewegen en depressie
2 .4 Behandeling en therapie - Therapeutisch bewegen en CVA
3 .4 Behandeling en therapie - Bewegen en (probleem)gedrag
1 .5 Bewegen in de gehandicaptenzorg - Bewegen en voeding
2 .5 Bewegen in de gehandicaptenzorg - Bewegen in de praktijk
3 .5 Bewegen in de gehandicaptenzorg - Implementatie en borging
1 .6 Organisatie - Individuele beweegplan
2 .6 Organisatie - Beweegcoach op alle locaties
3 .6 Organisatie - Inzet vrijwilligers en bewegen
1 .7 Interactief bewegen - Bewegen en serious gaming
2 .7 Interactief bewegen - Stimulator voor dagelijks bewegen bij dementie
1 .8 Beweegvriendelijke omgeving - Beweegtuinen
2 .8 Beweegvriendelijke omgeving - Ontwerpen van beweegvriendelijk verpleeghuis
3 .8 Beweegvriendelijke omgeving - Olga Commandeur Plein
1 .9 Kunst van het verleiden - Muziek als aanjager van bewegen
3 .9 Kunst van het verleiden - Activering en gedragsbeïnvloeding
1 .10 Divers - Werken met de IGZ Bouwstenen
2 .10 Divers - Wegnemen van drempels
3 .10 Divers - Bewegen in de openbare (groene) ruimte

Accreditatie

Dit congres is geaccrediteerd door:

  • Koninklijk Nederlands Genootschap Fysiotherapie (KNGF),
  • De Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie in de Geriatrie (NVFG),
  • ADAP Algemeen (o.a. voor ergotherapeuten, oefentherapeuten, logopedisten en diëtisten),
  • Beroepsregister van agogische en maatschappelijk werkers (BAMW),
  • Accreditatiebureau Verpleegkundig Specialisten Register (nog nader te bepalen specialisme) en
  • ABAN (o.a. Verenso, vereniging van specialisten ouderengeneeskunde en sociaal geriaters (Accreditatie Bureau Cluster 1).

Extra informatie

StudieArena

StudieArena organiseert in eigen beheer en geheel onafhankelijk congressen, studiedagen en werkconferenties op het terrein van Zorg, Welzijn en Wonen. StudieArena heeft tot doel het samenbrengen van bestuurders, beleidsmakers, managers en zorg en welzijnsmedewerkers in de langdurende zorg, met als motto: kennismaken is kennisdelen.

zorginnovatiebureau DAZ

DAZ is een zorginnovatiebureau dat zich helemaal heeft gespecialiseerd in de processen rond zorgvernieuwing. De hoofdactiviteiten van DAZ vallen uiteen in twee groepen. Ten eerste het initiëren, begeleiden en ondersteunen van vernieuwende projecten in zorg, welzijn en wonen. Ten tweede het communiceren over innovaties, zodat die meer bekendheid en draagvlak krijgen. Bij beide hoofdactiviteiten bouwt DAZ bruggen tussen strategische keuzes van beleidsmakers en praktische veranderingen voor cliënten, mantelzorgers, zorgverleners en anderen.
Meer informatie: www.anderszorgen.nl & www.modernedementiezorg.nl.

Mede afzenders van het congres:

Vrije Universiteit Amsterdam

Afdeling Klinische Neuropsychologie
Het centrale thema van ons onderzoek betreft de relatie tussen cognitie en motoriek gedurende de gehele levensloop, zowel bij mensen die gezond zijn als bij mensen die een aandoening hebben van het centraal zenuwstelsel.  Dit centrale thema is leidend in drie onderzoeksprogramma’s, te weten Paediatrische Neuropsychologie, Neuropsychologie van Neurodegeneratieve ziekten en Endocrinologische Neuropsychologie.
Het programma Neuropsychologie van Neurodegeneratieve ziekten wordt geleid door professor Erik Scherder. Eén onderzoekslijn houdt zich bezig met het bestuderen van de relatie tussen lichamelijke activiteit (e.g. lopen, kauwen) en gedrag (e.g. cognitie) bij mensen met een dementie; de tweede onderzoekslijn betreft de relatie tussen pijn, lichamelijke activiteit, en gedrag bij mensen met een cognitieve kwetsbaarheid (mensen met een dementie of een intellectuele beperking). De derde onderzoekslijn richt zich op hersenletsel bij (top) sport (e.g. voetbal) en wanneer men weer terug kan keren op het veld (‘return to play’). Specifieke onderzoeksvragen betreffen de causaliteit van de relatie tussen motorische activiteit en cognitie, tussen motorische activiteit en gedrag en tussen motorische activiteit en pijn.
Meer informatie: VU Amsterdam.

Nederlands Instituut Sport en Bewegen

NISB (Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen) is het kennisinstituut dat een vitale samenleving nastreeft, waarin iedereen actief is. Van jong tot oud, welke levensstijl zij ook hebben. Wij brengen kennis in beweging, letterlijk en figuurlijk. Kennis over sport en beweging: NISB heeft het, verrijkt het én deelt het graag met anderen. Professionals kunnen deze solide kennis toepassen en zo zorgen we er samen voor dat uiteindelijk steeds meer Nederlanders in beweging komen.
Meer informatie: www.nisb.nl.

Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg

Het Kenniscentrum Wonen-Zorg is het informatiepunt voor professionals op het terrein van wonen, welzijn en zorg. Het Kenniscentrum is onderdeel van Aedes, vereniging van woningcorporaties en ActiZ, organisatie van zorgondernemers. Het Wonen met welzijn en zorg heeft betrekking op verschillende doelgroepen zoals ouderen, gehandicapten en GGZ-cliënten. Het kenniscentrum legt de nadruk op trends binnen wonen, zorg en welzijn. Binnen dit kader is een beweegvriendelijke omgeving een belangrijk thema.
Meer informatie: www.kcwz.nl.


Standinformatie

Ook onderstaande organisaties presenteerden zich met een informatiestand tijdens dit congres: 

  • Nijha

In 94% van de zorgcentra voor senioren is er beweegaanbod. Helaas neemt gemiddeld minder dan 10% van het aantal bewoners deel aan de georganiseerde activiteiten. Het Nijha Expertisecentrum brengt daar samen met u graag verandering in. Weten hoe meer bewoners tot op hoge leeftijd actief kunnen blijven? Bezoek onze stand op 4 november. We laten u graag zien hoe bewegingsgerichte zorg invulling kan krijgen, hoe u ADL in kunt zetten bij activering en hoe informele beweegruimten als gang en huiskamer ook prima ingezet kunnen worden bij beweegstimulering.
Meer informatie>>

  • Harting-Bank

Of u nu fysio- of ergotherapeut bent: als paramedicus stelt u de hoogste eisen aan de producten waarmee u werkt met cliënten. Ook wilt u hen goed kunnen adviseren over onder andere hulpmiddelen en oplossingen om mobiel te blijven. Harting-Bank biedt een breed pakket aan producten voor paramedici. Bij de ons vindt u al deze producten onder één dak. Tevens kunnen wij u zeer specifiek adviseren over het gebruik van deze producten in de zorg. Daar ligt immers onze expertise.
Meer informatie>>

  • De Fitnesstuin

Laagdrempelig buiten bewegen voor senioren, minder validen en mensen met dementie - Meer dan 60 outdoor fitnesstoestellen - Ruim assortiment voor mindervaliden – Speciale toestellen voor mensen met dementie - Al meer dan 100 Fitnesstuinen gerealiseerd bij woonzorgcentra en verpleeginstellingen - Vanaf 780 euro - Referenties op aanvraag – Leverancier in Nederland en België.
Meer informatie>>

  • MemoMoto - European Communication Projects

Bewegen alleen, is niet voldoende om gezond oud te worden. Ook de hersenen moeten gezond blijven en continu gestimuleerd worden. Daarom bedachten wij de MemoMoto, bewegen en cognitie stimuleren in één. Van te voren opgenomen, herkenbare beelden gaan pas bewegen als de client in beweging komt. Samen met de grondfiets, de TheraWheel de ideale combinatie om gezond ouder te worden. Kom de MemoMoto uit proberen op de informatiemarkt.
Meer informatie>>

  • Innovatiekring Dementie (IDé)

Innovatiekring Dementie (IDé) is een vrijzinnige beweging van zorgprofessionals, wetenschappers en mantelzorgers die wil bijdragen aan kwaliteit van leven van mensen met dementie. Positief, creatief, praktisch en daadkrachtig, cliëntperspectief centraal. IDé verzamelt, verspreidt en ondersteunt goede praktijkvoorbeelden en wetenschappelijke kennis en stimuleert experimenten. Terugdringen van vrijheidsbeperking is een van de speerpunten.
Meer informatie>>

  • SilferFit / Levare Cura

Langdurige inactiviteit is funest voor de werking van onze hersenen. Dit geldt ook voor mensen met dementie.  Het is echter vaak moeilijk om deze mensen te bereiken en te betrekken. SilverFit heeft diverse systemen om het bewegen leuker te maken. De Thera Trainers (gemotoriseerde fiets) in combinatie met een virtuele omgeving op de SilverFit Mile of INTHERA zijn bijzonder stimulerend. Door de diverse virtuele routes (filmbeelden van de omgeving) van steden en natuurgebieden lijkt het net alsof je buiten fietst. Extra leuk is een route door de eigen omgeving waarbij de client langs bekende en vertrouwde plekken fietst.
Meer informatie: www.silverfit.nl en www.levarecura.nl

  • Vilans / Zorg voor Beter

Vilans is hét kenniscentrum voor langdurende zorg. Samen met professionals in het veld ontwikkelen we vernieuwende en praktijkgerichte kennis. Ook zorgen we ervoor dat nieuwe inzichten en goede voorbeelden snel en succesvol hun weg vinden in de praktijk. Zo houden we met elkaar de langdurende zorg efficiënt, betaalbaar én van goede kwaliteit. En we verbeteren zo de kwaliteit van leven van mensen die zorg en ondersteuning nodig hebben. Vilans is er voor de ouderenzorg, gehandicaptenzorg, de zorg voor chronisch zieken en thuiszorg.?
Meer informatie: www.vilans.nl en www.zorgvoorbeter.nl

  • Yalp

Bewegen voor ouderen is belangrijk, zo blijven mensen fit en zelfstandig. 85 jaar en te oud om te bewegen? Nooit. YALP creëert inspirerende, uitdagende omgevingen die iedereen uitnodigen tot spelen, sporten en bewegen, maar vooral tot plezier maken. Omgevingen voor kinderen, jeugd én ouderen. Met innovatieve producten en interactieve speeltoestellen, zoals de geluidsboog Sona, Ouderen in Beweging en Standing-Strong Outdoor Fitness. Want mensen die bewegen, voelen zich beter!
Meer informatie>>

  • Vita Care

Gezond vermaak. De nieuwe beweging in de zorg. Fitness voor mensen met hersenletsel die niet (meer) kunnen of willen bewegen is essentieel. Zittend, liggend of staand op een TMS platform genieten van de intense sensatie van beweging onder het kijken naar fantastische actiefilms ondergaat men een mix van authentieke en therapeutische bewegingen en vibraties in perfecte synchronisatie met beeld en geluid. Deze multisensorische ervaring stimuleert enerzijds ontspanning en anderzijds de balans en sensomotoriek, stimuleert de bloedsomloop en ademhaling en bevordert daardoor het welzijn. Door oefenen weer leuk te maken kunnen patiënten hun grenzen verleggen en aan hun kwaliteit van leven werken.Meer informatie>>

  • Livelife

Thuis. Lekker vertrouwd. Eigen haard is en blijft voor de meeste mensen nu eenmaal goud waard. Om zo lang mogelijk in de eigen omgeving te kunnen wonen, is er soms een helpende hand of wat extra begeleiding nodig.  Livelife heeft als doel de thuis- en gezondheidssituatie van consumenten te ondersteunen en te verbeteren en biedt daarmee een meerwaarde aan zorgorganisaties.
Meer informatie>>

  • Stichting BOZ

Stichting BOZ wil op toegankelijke wijze het bewegingsplezier onder ouderen en chronisch zieken ondersteunen door de inzet van nieuwe media-instrumenten. Stichting BOZ is ervan overtuigd dat beelden en geluiden essentieel zijn in het ervaren van plezier tijdens het uitvoeren van bewegingsoefeningen. De positieve sensorische prikkels verlichten de bewegingsinspanning, stimuleren de hersenen en ondersteunen de motivatie om zelfstandig door te gaan met de training. De DiFiets neemt ouderen en chronisch zieken mee terug naar hun ‘roots’ met een fietstocht door een voor hen bekende omgeving.
Meer informatie>>


  • Project Zwementie - zwemmen met mensen met dementie

Zwementie is een participatieproject waarin studenten HBO-V van De Haagse Hogeschool onder begeleiding zwemmen met ouderen met dementie uit de Haagse thuis- en verpleeghuiszorg.
Meer informatie>>

  • Bewegen in een buitenruimte - projectbureau Natuur en Zorg en Ontwerpbureau Fonkel

Bureau Fonkel en projectbureau Natuur en Zorg zijn gespecialiseerd in het ontwerpen voor groepen die specifieke eisen of wensen stellen aan de inrichting van een tuin. Bijvoorbeeld kleine kinderen bij een kinderdagopvang, of kinderen met een motorische of geestelijke handicap. Maar ook tuinen en buitenruimtes speciaal ontworpen met het oog op ouderen. Bij een zorginstelling, seniorenflat of heel specifiek belevingstuinen voor mensen met Alzheimer.
Meer informatie>>