Complex gedrag en in contact door aanraking

20 april 2023

In contact door aanraking

De meeste mensen zijn verbaal ingesteld. Maar wat als je, door dementie, je gevoelens en wensen moeilijk of niet kunt verwoorden? Dat kan lastig en frustrerend zijn. Bij sommige mensen met een dergelijke zorgvraag kan zich dat uiten in complex gedrag. Betekent dit dat we ‘uitgepraat’ zijn? Nee!

Marca van den Broek is bewegingstherapeut en trainer van StudieArena. Marca traint zorgverleners bij het omgaan met complex gedrag van cliënten. Daarbij maakt zij gebruik van speciale aanrakings- en benaderingstechnieken afkomstig uit de Psychomotorische therapie, Haptonomie en Shantala Speciale Zorg.

”In de praktijk zie je veel functionele contact”

In de praktijk zien we dat mensen met een zorgvraag meestal alleen nog maar functioneel worden aangeraakt, aldus Marca. Daarbij laten we hen vaak onbewust non-verbaal voelen 'dat ze er niet zo toe doen'. Door deze functionele benadering kunnen cliënten zich afgewezen voelen. Als reactie hierop sluiten de cliënten zich vaak af en doen zij niet meer mee met de dagelijks activiteiten. Ze bouwen in dergelijke gevallen vaak meer (spier)spanning op, waardoor er meer weerstand kan ontstaan en de verzorgingssituaties langer duren. Zorgverleners ervaren dit vaak als complex gedrag.

Door het toepassen van aanrakings- en benaderingswijze als Haptonomie en Shantala komen zorgverleners en de cliënten weer fysiek met elkaar in contact. Er ontstaat vervolgens meer vertrouwen en veiligheid, omdat de cliënt nu ook non-verbaal ervaart ”jij bent goed zoals je bent”.

“Je bent goed zoals je bent”

”Het werk wordt hierdoor makkelijker, want je krijgt meer mee werking in plaats van 'tegenwerking'. Er zijn ook minder conflictsituaties en mensen zijn gewoon weer blijer. De belangrijkste reden hiervoor is, dat mensen zich weer deel voelen uitmaken van de situatie. Kortom, ze voelen zich weer gezien en gehoord” aldus Marca.

”Met elkaar in contact zijn, geeft vertrouwen en veiligheid”

Marca geeft aan dat fysieke aanraking voor iedereen heel belangrijk is. Zij pleit dan ook voor meer fysiek contact met de cliënten en niet alleen bijvoorbeeld tijdens een uurtje activiteitenbegeleiding. Hoe meer mensen op een groep of een afdeling deze methode toepassen, hoe groter het positieve effect op de cliënten. Het effect is dan ook het grootst, wanneer een aantal zorgverleners, die samen op een groep of een afdeling werken, een training hierover volgen.

”Creëer veiligheid en geborgenheid”

Als iedereen op dezelfde manier de zorgvrager benadert, wordt de situatie overzichtelijk. Hierdoor wordt veiligheid en geborgenheid gecreëerd, wat weer veel rust op een groep of op een afdeling geeft.

Persoonsgerichte benadering bij complex gedrag

Wil je leren welke zelf welke aanrakings- en benaderingstechnieken bij jouw passen en hoe je dat zelf kunt toepassen in de zorg voor jouw cliënten? Schrijf je dan in voor de Verdiepingsdag Anders omgaan met complex gedrag of de Verdiepingsdag Persoonsgerichte Zorg Bewegen en Activeren. Zie onze agenda voor de eerstvolgende datum. Marca verzorgt over dit thema ook een workshop op onze Congresparade Dag van de Activiteitenbegeleiding.