W
1
.1 Signaleren en symptomen van dementie
Het goed signaleren van dementie bij mensen met een verstandelijke beperking is niet eenvoudig. In deze sessie gaan we verder in op dementie-gerelateerde gedragsveranderingen, waarvan sommige zich al in een vroeg stadium kunnen voordoen. Welke gedragsveranderingen kunnen duiden op een dementie? Wat betekenen deze signalen voor het verloop van het dementieproces? En wat verandert er daarnaast lichamelijk allemaal bij de bewoner?
Marijke Tonino, arts Verstandelijk Gehandicapten Stichting Prisma en
Alain Dekker, neurowetenschapper Universitair Medisch Centrum Groningen
|
C
2
.1 Vrijheid en veiligheid bij dementie
Als mensen dementie krijgen wordt de kans op onveilige situaties steeds groter. Het valgevaar kan toenemen of mensen verdwalen door desoriëntatie. Ook kan er sprake zijn van nachtelijke onrust. Reageer je hierop door vrijheidsbeperkende maatregelen toe te passen? Of ga je juist op zoek naar preventieve en creatieve oplossingen? Aan de hand van filmmateriaal bespreek je tijdens deze casuïstieksessie diverse herkenbare situaties.
Ine van Heesch, gespreksleider ‘Dialoogbijeenkomsten Vrijheid en veiligheid bij dementie' Alzheimer Nederland, IDé – Innovatiekring Dementie en LOC Zeggenschap in zorg
|
C
3
.1 Vrijheid en veiligheid bij dementie
(vol)
Als mensen dementie krijgen wordt de kans op onveilige situaties steeds groter. Het valgevaar kan toenemen of mensen verdwalen door desoriëntatie. Ook kan er sprake zijn van nachtelijke onrust. Reageer je hierop door vrijheidsbeperkende maatregelen toe te passen? Of ga je juist op zoek naar preventieve en creatieve oplossingen? Aan de hand van filmmateriaal bespreek je tijdens deze casuïstieksessie diverse herkenbare situaties.
Ine van Heesch, gespreksleider ‘Dialoogbijeenkomsten Vrijheid en veiligheid bij dementie' Alzheimer Nederland, IDé – Innovatiekring Dementie en LOC Zeggenschap in zorg
|
W
1
.2 Dubbelzintuiglijke problematiek
Gehoor- en/of visusproblemen komen bij ouderen met een verstandelijke beperking aanzienlijk vaker en op jongere leeftijd voor. Deze problemen zijn moeilijk te herkennen, omdat deze ouderen niet altijd goed in staat zijn klachten kenbaar te maken, zeker niet in het geval van dementie. Ook worden de signalen niet altijd herkend door de begeleiding. Tijdens deze workshop leer je meer over het (h)erkennen van zintuigelijke problemen en het belang van goede diagnostiek. Daarnaast geven we handvatten om een bewoner met een combinatie van deze problematieken goed te kunnen ondersteunen.
Noor van Iersel, audioloog BASc en teamlid Kenniscentrum Doofblindheid en
Trees van Nunen-Schrauwen, GZ-psycholoog Koninklijke Kentalis
|
C
2
.2 Vroegtijdig bespreken laatste levensfase
Als een bewoner net de diagnose dementie heeft gekregen is het praten over het verdere ziekteproces of zelfs de dood vaak erg lastig. Door emotie of wellicht een taboe blijft dit veelal onbespreekbaar. Terwijl betrokkenen eigenlijk gedurende het ziekteproces al een rouwproces doormaken. Als de ziekte voortschrijdt is er meestal geen gelegenheid meer te praten en te beslissen over belangrijke en gevoelige kwesties. Hoe en wanneer kan je dit als zorgprofessional bespreekbaar maken? Aan de hand van (eigen) casuïstiek oefen je hiermee tijdens deze sessie.
Annemieke Wagemans, arts Verstandelijk Gehandicapten Maasveld en
Anique Vogel, artsen Verstandelijk Gehandicapten Maasveld
|
C
3
.2 Vroegtijdig bespreken laatste levensfase
Als een bewoner net de diagnose dementie heeft gekregen is het praten over het verdere ziekteproces of zelfs de dood vaak erg lastig. Door emotie of wellicht een taboe blijft dit veelal onbespreekbaar. Terwijl betrokkenen eigenlijk gedurende het ziekteproces al een rouwproces doormaken. Als de ziekte voortschrijdt is er meestal geen gelegenheid meer te praten en te beslissen over belangrijke en gevoelige kwesties. Hoe en wanneer kan je dit als zorgprofessional bespreekbaar maken? Aan de hand van (eigen) casuïstiek oefen je hiermee tijdens deze sessie.
Annemieke Wagemans, arts Verstandelijk Gehandicapten Maasveld en
Anique Vogel, artsen Verstandelijk Gehandicapten Maasveld
|
W
1
.3 Invloed van de omgeving
Alle gedrag ontstaat mede onder invloed van de omgeving. Mensen met een verstandelijke beperking en dementie ervaren dat dagelijks. Dit komt door de optelsom van hun zintuigelijke, lichamelijke en cognitieve beperkingen in combinatie met hun levensloop. Een gunstige (stressvrije) omgeving kan ongewenst gedrag voorkomen en stress verminderen. Wat is een gunstige omgeving en hoe zorg je hiervoor? Tijdens deze workshop krijg je kennis aangereikt van de werking van het emotionele brein. We proberen te kijken door de ogen van de cliënt en zoeken naar de verstoringen die gunstig gedrag tegenwerken door de dag heen. We kijken ook naar bouw en inrichting en de eisen die dit stelt. Contact maken, regisseren en begeleiden vraagt om bewustwording van je eigen tempo.
Marga van Oort, projectbegeleider en docent
|
C
2
.3 Anders kijken naar gedrag
Het dementieproces verloopt doorgaans snel. Het gedrag dat de bewoner daarbij vertoont is vaak moeilijk te begrijpen. De karakterveranderingen zijn indringend voor begeleiders, familie en medebewoners. Hoe ga je daarmee om in de dagelijkse praktijk? Wat is de rol van de omgeving en de professional? Hoe pak je dit multidisciplinair aan? Aan de hand van casuïstiek uit jouw eigen praktijk en het stress-coping model leer je op een andere manier om te gaan met het gedrag van je bewoner.
Arianne Uijl-Blijenberg, orthopedagoog-generalist en GZ-psycholoog ASVZ
|
C
3
.3 Anders kijken naar gedrag
Het dementieproces verloopt doorgaans snel. Het gedrag dat de bewoner daarbij vertoont is vaak moeilijk te begrijpen. De karakterveranderingen zijn indringend voor begeleiders, familie en medebewoners. Hoe ga je daarmee om in de dagelijkse praktijk? Wat is de rol van de omgeving en de professional? Hoe pak je dit multidisciplinair aan? Aan de hand van casuïstiek uit jouw eigen praktijk en het stress-coping model leer je op een andere manier om te gaan met het gedrag van je bewoner.
Arianne Uijl-Blijenberg, orthopedagoog-generalist en GZ-psycholoog ASVZ
|
W
1
.4 Dagbeleving en activeren
Bij oudere mensen met een verstandelijke beperking en dementie verandert de behoefte aan dagbesteding. Het tempo gaat naar beneden en men krijgt meer behoefte aan rust en rustmomenten. Zorgorganisatie ASVZ heeft de oude structuur van wonen en dagbesteding losgelaten. Een goede dagbeleving staat voorop, waarbij aandacht is voor individuele behoeften. De LACCS visie (aandacht voor Lichamelijk welzijn, Alertheid, Contact, Communicatie en Stimulerende tijdsbesteding) ligt hieraan ten grondslag. Tijdens deze workshop leer je op een andere manier naar je bewoners en naar de invulling van een goede dag te kijken.
Gerieke van Kruijl, orthopedagoog en
Marja Versloot, teamleider ASVZ
|
E
2
.4 Dementietafel als middel voor familieparticipatie
Oudere mensen met een verstandelijke beperking en dementie beschikken vaak niet over een uitgebreid netwerk. Het is belangrijk de mantelzorgers die er wel zijn en betrokken professionals goed te ondersteunen ten behoeve van goede zorg. De Dementietafel is een methode om met alle betrokkenen te praten en ervaringen uit te wisselen, met als doel het netwerk te verbreden en te leren van elkaars vragen. Tijdens deze workshop ga je zelf aan de slag met een Dementietafel en leer je hoe je dit kunt organiseren.
Sandra Overbeek, projectleider Dementietafel KansPlus en
Marja Oud, verpleegkundig zorgconsulent palliatieve zorg Esdégé-Reigersdaal
|
E
3
.4 Dementietafel als middel voor familieparticipatie
Oudere mensen met een verstandelijke beperking en dementie beschikken vaak niet over een uitgebreid netwerk. Het is belangrijk de mantelzorgers die er wel zijn en betrokken professionals goed te ondersteunen ten behoeve van goede zorg. De Dementietafel is een methode om met alle betrokkenen te praten en ervaringen uit te wisselen, met als doel het netwerk te verbreden en te leren van elkaars vragen. Tijdens deze workshop ga je zelf aan de slag met een Dementietafel en leer je hoe je dit kunt organiseren.
Sandra Overbeek, projectleider Dementietafel KansPlus en
Marja Oud, verpleegkundig zorgconsulent palliatieve zorg Esdégé-Reigersdaal
|
|
C
2
.5 Signaleren van pijn
Iemand met een verstandelijke beperking en dementie kan zijn persoonlijke wensen en behoeften niet altijd duidelijk maken. In deze interactieve sessie laten we zien hoe je pijn kunt herkennen aan de hand van bestaande pijn scorelijsten, bij personen met verminderde communicatieve vaardigheden. Gezamelijk gaan we op zoek, aan de hand van eigen casuïstiek, naar de mogelijkheden hoe om te gaan met pijn bij mensen met een verstandelijke beperking en dementie.
Sylvia Loos en Erna van Liere, coördinatoren Consultatieteam Pijnbeleving Sherpa
|
C
3
.5 Signaleren van pijn
Iemand met een verstandelijke beperking en dementie kan zijn persoonlijke wensen en behoeften niet altijd duidelijk maken. In deze interactieve sessie laten we zien hoe je pijn kunt herkennen aan de hand van bestaande pijn scorelijsten, bij personen met verminderde communicatieve vaardigheden. Gezamelijk gaan we op zoek, aan de hand van eigen casuïstiek, naar de mogelijkheden hoe om te gaan met pijn bij mensen met een verstandelijke beperking en dementie.
Sylvia Loos en Erna van Liere, coördinatoren Consultatieteam Pijnbeleving Sherpa
|
Ook mensen met een verstandelijke beperking leven steeds langer. Bij deze cliëntengroep komt dementie vaker voor dan bij normaal begaafde mensen. Dit geldt in het bijzonder voor mensen met het syndroom van Down. De eerste verschijnselen openbaren zich soms al rond het veertigste levensjaar; de ziekte ontwikkelt zich daarna snel. Van de mensen met het syndroom van Down die ouder zijn dan 40 jaar heeft ongeveer een derde dementie en boven de 60 jaar loopt dit zelfs op tot 92%.
Deze studiedag was bedoeld voor medewerkers van zorg- en welzijnsorganisaties. Het programma was tevens interessant voor medewerkers van onderwijs, universiteiten en kennisinstituten, brancheorganisaties en vertegenwoordigers van cliënten- en patiëntenorganisaties. 
Informatiestand